Expert: Jaap Gerrijts | 14 augustus 2023 | Leestijd: 7 minuten
Zonnesteek symptomen
Een zonnesteek is een aandoening die ontstaat als je te lang in de zon bent en te veel vocht verliest. Je lichaam kan niet goed meer afkoelen en je krijgt klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en spierpijn. Dit zijn symptomen van een milde zonnesteek. Als je niet op tijd afkoelt, kan je zonnesteek erger worden en kan je koorts, verwardheid of zelfs bewustzijnsverlies krijgen. Dit zijn symptomen van een ernstige zonnesteek, die levensbedreigend kan zijn.
Wat zijn zonnesteek symptomen? In dit uitgebreide artikel leggen we dat aan je uit en vertellen we wat je moet doen als je het vermoeden van een zonnesteek hebt. Lees je mee?!
Bij een zonnesteek is het lichaam te warm en te droog geworden
Zonnesteek symptomen
Een zonnesteek word ook wel een hitteberoerte genoemd en dit is een medisch noodgeval dat optreedt wanneer je lichaam zichzelf niet langer kan koelen. Je lichaam lijdt aan uitdroging omdat het geen interne warmte kan afgeven aan de omgeving, wat resulteert in kerntemperaturen van meer dan 40 graden.
Het enge is dat de persoon het zelf niet door heeft totdat het te laat is. Tegen die tijd ben je verward en ijlend als gevolg van zenuwbeschadiging.
Voordat zonnesteek symptomen zich ontwikkelen, zal je enkele waarschuwingssignalen ervaren. Over het algemeen komen hitte gerelateerde ziekten voor in vier stadia. Het begint met spierkramp, vervolgens een hitte uitputting en eindigend met een hitteberoerte oftewel zonnesteek.
Een overzicht van deze vier stadia:
1) Hitteflauwte / flauwvallen
Hitteflauwte, of flauwvallen treedt op wanneer je lichaam zichzelf probeert af te koelen, waardoor de bloedvaten zo sterk verwijden dat de bloedtoevoer naar je hersenen wordt verminderd. Dit gebeurt meestal wanneer iemand buiten heeft gewerkt of fysiek actief is geweest in een warme omgeving.
Naast flauwvallen kan een persoon die hitteflauwte ervaart zich duizelig, rusteloos en misselijk voelen.
2) Warmtekrampen
Hittekrampen worden ook wel spierkrampen genoemd en dit zijn één van de eerste tekenen van hitte gerelateerde ziekten. Je hebt dan misschien het gevoel dat je een spier hebt verrekt, ook al deed je niets inspannends.
Spierpijn en krampen zijn enorme waarschuwingssignalen dat je uitgedroogd bent en dat je naar een koele plek moet gaan en water moet drinken voordat de symptomen verergeren.
3) Hitte uitputting
Hitte uitputting treedt op wanneer de hitte je ongemakkelijk en ziek begint te maken, wat leidt tot symptomen zoals:
• Hoofdpijn
• Hevig zweten
• Zwakheid
• Misselijkheid
• Braken
• Veranderingen in de hartslag
• Koude, bleke en klamme huid
• Flauwvallen
Als dit niet word behandeld dan kan hitte uitputting zich ontwikkelen naar een hitteberoerte.
4) Zonnesteek / Hitteberoerte
Een zonnesteek is de ernstigste van alle hitte gerelateerde ziekten. Het is een medisch noodgeval omdat het kan leiden tot ernstige hersenbeschadiging, orgaanfalen en zelfs de dood.
De meest voorkomende zonnesteek symptomen zijn:
• Snelle en sterke hartslag
• Lichaamstemperatuur boven 39,4 graden
• Oppervlakkige ademhaling
• Hete, rode, droge of vochtige huid
• Ernstige hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Minimaal of niet zweten, ondanks de hitte
• Misselijkheid en overgeven
• Spier zwakte
• Spierkrampen
• Donkergekleurde urine
• Delirium
• Verwarring
• Stuiptrekkingen
• Bewusteloosheid
Een zonnesteek is zo ernstig omdat het kan leiden tot orgaan falen en zelfs de dood. Het beïnvloedt onmiddellijk je cognitieve functie en kan leiden tot stoornissen.
Uit onderzoek blijkt zelfs dat ongeveer 20 procent van de mensen met een zonnesteek langdurige, onomkeerbare hersenbeschadiging als gevolg heeft opgelopen.
Daarom zijn enkele van de meest voorkomende symptomen van een zonnesteek delirium en verwarring. Je zenuwcellen zijn bijzonder kwetsbaar wanneer je lichaam oververhit raakt, en je hersenen bestaan uit deze zenuwcellen.
Wanneer je last hebt van hitteziekte dan verwijden de bloedvaten zich en neemt de bloedstroom toe. Dit is ook enorm inspannend voor het hart.
”Bel bij twijfel altijd 112”
Wanneer is een zonnesteek een noodgeval?
Als je bij iemand bent die tekenen en symptomen van een zonnesteek vertoont zoals moeite met ademhalen, een droge huid, vermoeidheid, spierzwakte en delirium, bel dan onmiddellijk 112. Verplaats de persoon vervolgens zo snel mogelijk naar een koele plaats.
Probeer de persoon af te koelen door een koud kompres of ijskompres op het voorhoofd aan te brengen of zelfs koel water over het lichaam te gieten. Wacht dan tot artsen het kunnen overnemen.
Aarzel niet om hulp in te roepen, want een zonnesteek is een ernstig medisch noodgeval. Onmiddellijke behandeling is hier echt van levensbelang!
Wat is een hittegolf?
Er is een hittegolf als het vijf dagen lang warmer dan 25°C én van die vijf dagen drie dagen minstens 30°C is. In deze periode hebben voornamelijk ouderen, zieken, kinderen en mensen met aandoeningen zoals diabetes of hart-, vaat- en longaandoeningen het extra zwaar. De kans is namelijk aanwezig dat ze sneller uitgedroogt raken door oververhitting.
Let op als je klachten ziet zoals vermoeidheid, benauwdheid, kramp en concentratieproblemen.
”Zonnesteek is een verzamelnaam voor verschillende symptomen”
Wat is het verschil tussen een zonnesteek en hitte uitputting?
Een zonnesteek treedt op wanneer de natuurlijke processen van het lichaam om de kerntemperatuur te reguleren beginnen te mislukken als je oververhit raakt. Het is de meest ernstige fase van hitteziekte waarbij je het risico loopt op levensbedreigende symptomen.
Hitte uitputting is de fase vlak voor een hitteberoerte wanneer je tekenen van hitteziekte begint te voelen zoals vermoeidheid en spierzwakte.
Je lichaam reguleert de kerntemperatuur om een constante temperatuur van 37 graden te behouden, zelfs in de heetste of koudste omgevingsomstandigheden. Om dit mogelijk te maken gebruikt het thermo regulerende systeem verschillende fysiologische mechanismen om de warmte die in het lichaam wordt geproduceerd in evenwicht te brengen met de hoeveelheid warmte die verloren gaat aan de omgeving. Wanneer deze mechanismen niet goed meer werken dan treden zonnesteek symptomen op.
Hoe bestrijd je lichaam hitteziekte precies? Dit is wat er van nature gebeurt om levensbedreigende symptomen van een zonnesteek te voorkomen:
Wanneer de temperatuur buiten te hoog wordt, sturen temperatuurreceptoren in de huid berichten naar de hypothalamus wat het verwerkingscentrum is in je hersenen.
Wanneer je oververhit raakt geef je warmte af door te zweten en de spieren in je huid te activeren. Je bloedvaten beginnen ook te zwellen of verwijden, wat merkbare roodheid veroorzaakt. Er stroomt dan meer warm bloed dicht bij het huidoppervlak, zodat warmte via de huid en in de lucht verloren gaat.
Spieren in je huid werken om het warmteverlies te vergroten door ervoor te zorgen dat haren plat gaan liggen, in plaats van ze omhoog te brengen om meer warmte vast te houden. Je huidklieren scheiden ook zweet af op het huidoppervlak om het warmteverlies door verdamping te vergroten. Je lichaam zal blijven zweten en interne warmte afgeven totdat je lichaamstemperatuur weer normaal is.
Zodra de kerntemperatuur van je lichaam stijgt vallen alle aangeboren processen die aanwezig zijn om de interne temperatuur te reguleren af. Dit kan voor ernstige en zelfs levensbedreigende problemen zorgen zoals orgaanschade en bewustzijnsverlies.
Via een infuus raakt je lichaam sneller gehydrateerd”
Hoe behandelt men een zonnesteek in het ziekenhuis?
Onderzoeken laten zien dat wanneer men snelt gaat koelen en zowel de lichaamstemperatuur als de hersenfunctie binnen een uur na het begin van de symptomen weer normaal worden, de meeste mensen volledig herstellen van een zonnesteek.
Voor patiënten met een zonnesteek is onderdompeling in koud water één van de meest gebruikelijke manieren om de kerntemperatuur van de patiënt snel af te koelen. De persoon moet onmiddellijk worden blootgesteld aan koude temperaturen om zo orgaanafbraak en overlijden te voorkomen.
De persoon kan ook intraveneuze hydratatie krijgen en naar een ziekenhuis worden vervoerd als hij er nog niet is. Intraveneuze hydratatie wordt vervolgens gedurende 24 tot 72 uur voortgezet. In ernstige gevallen zullen artsen magnesiumsulfaat toedienen om de spierkrampen te verlichten.
”Water drinken, watermeloen en het vermijden van zon, alcohol en cafeïne”
Wat kan je doen om een zonnesteek te voorkomen?
Voorkomen is beter dan genezen en daarom hebben we de volgende tips voor je op een rij gezet!
Neem de volgende voorzorgsmaatregelen bij blootstelling aan hoge temperaturen om een zonnesteek te voorkomen:
Drink veel water
Het belangrijkste dat je kunt doen om een zonnesteek te voorkomen is door meer water te drinken dan je gewoonlijk doet. Dit is belangrijk omdat je veel vocht verliest door te zweten. Drink elk uur twee tot vier kopjes als je buiten in de zon of aan het sporten bent.
Het is belangrijk om niet te wachten met drinken niet tot je dorst hebt. Tegen die tijd ben je namelijk al uitgedroogd en loop je het risico op een zonnesteek.
Zorg er ook voor dat je kinderen en andere mensen met een hoger risico op een zonnesteek gedurende de dag voldoende water drinken.
Als je geen fan bent van de hele dag kraanwater drinken dan zijn er andere dranken die je helpen om gehydrateerd te blijven zoals fruitsmoothie, groentesap, bruiswater, citroen- of limoenwater en kombucha.
Eet hydraterende voedingsmiddelen
Om uitdroging en de kans op een zonnesteek te voorkomen kun je fruit en groenten eten die helpen bij het hydrateren. Ze hebben een hoog watergehalte en bevatten waardevolle elektrolyten die je helpen bij:
• De vochtbalans in stand te houden
• De bloeddruk stabiel te houden
• Zenuwsignalering
Om maar een paar rollen van deze essentiële voedingsstoffen op te noemen.
Enkele van de beste hydraterende voedingsmiddelen om zonnesteek symptomen te verhelpen zijn:
• Watermeloen
• Kokosnootwater
• Ananas
• Sinaasappels
• Grapefruit
• Bessen
• Bananen
• Druiven
• Kiwi
• Komkommer
• Paprika
• Wortels
• Courgette
• Avocado
• Tomaten
• Radijzen
• IJsbergsla
• Broccoli
Vermijd suikerhoudende dranken, alcohol en cafeïne
Het is belangrijk om uitdroging te voorkomen door de consumptie van suikerhoudende, gezoete dranken, alcohol en cafeïne zoveel mogelijk te vermijden. Al deze uitdrogende dranken zorgen voor het verlies van elektrolyten en dat je meer moet plassen.
Daarnaast kan het consumeren van te veel suiker leiden tot ontstekingen. Dit maakt de symptomen van een zonnesteek nog erger.
Hoewel sportdranken op de markt worden gebracht om je gehydrateerd te houden tijdens lichamelijke activiteit, bevatten veel van deze producten een heleboel toegevoegde suikers en synthetische smaakstoffen. Kies daarom in de plaats hiervan voor natuurlijke elektrolyten.
Vermijd direct zonlicht
Om te voorkomen dat je een zonnesteek of andere hitte gerelateerde ziekte krijgt, moet je de tijd buitenshuis beperken op die warme dagen en vooral ‘s middags wanneer de zon op zijn heetst is. Als je op een zeer warme dag buiten bent, blijf dan zoveel mogelijk in de schaduw. Als je in een open ruimte bevindt, neem dan eventueel een paraplu mee ter bescherming voor de hete zon.
Voor sporters die buiten trainen kun je het beste de trainingen eerder of later op de dag plannen wanneer er koelere temperaturen zijn.
Verblijf in een ruimte met airconditioning
Het is belangrijk dat je je lichaamstemperatuur koel houdt in tijden van extreme hitte. Alleen een ventilator gebruiken als koelapparaat zal op die echt warme dagen niet genoeg zijn. Je kunt in dit geval het beste in een huis of gebouw met airconditioning verblijven.
Als je geen toegang hebt tot een airconditioner in je huis, zoek dan een plaats met airconditioning in je buurt op en zoek daar een paar uur verlichting. Voorbeelden hiervan zijn winkelcentra, bioscopen, bibliotheken, buurthuizen, supermarkten en restaurants.
Onderzoeken laten zien dat het openen van ramen en het gelijktijdig gebruiken van ventilatoren bescherming kan bieden tegen een zonnesteek tijdens een hittegolf. Zorg ervoor dat je niet alleen hete lucht circuleert want dit kan gevaarlijk zijn.
Andere manieren om je lichaamstemperatuur te verlagen zijn:
• Een koele douche of bad nemen
• Een koel kompres op je hoofd of de achterkant van je nek aanbrengen
• Wijde, katoenen en lichtgekleurde kleding dragen
• Vermijden van inspannende activiteiten
Controleer je medicijnen
Sommige medicijnen kunnen het risico op een zonnesteek vergroten omdat ze van invloed zijn op hoe je lichaam op de hitte reageert of omdat ze je zout- en waterbalans verstoren. Medicijnen die het vermogen om met hoge temperaturen om te gaan kunnen veranderen zijn onder andere:
• Laxeermiddelen
• Diuretica
• Antibiotica
• Antidepressiva
• Antipsychotica
• Antihistaminica
• Medicatie voor hartaandoeningen, bloeddruk en cholesterol
• Medicatie voor toevallen
Als je één van deze soorten medicijnen gebruikt, overleg dan met je arts over het verhoogde risico op een zonnesteek.
Let op de mensen die een hoger risico lopen
Zorg er op de echt warme dagen voor dat je mensen controleert die een groter risico lopen op het ontwikkelen van symptomen van een zonnesteek.
Dit zijn onder meer:
• 65-plussers
• Mensen met chronische medische aandoeningen
• Baby’s
• Kinderen
Onderzoek laat zien dat sociaal isolement gepaard gaat met een verhoogd risico op hitte gerelateerde ziekten. Dit omvat mensen die ongehuwd of weduwnaar zijn, alleen wonen of mensen die de neiging hebben om de hele dag thuis te blijven.
Zorg ervoor dat je dierbaren toegang hebben tot een koele plek en dat ze voldoende hydraterende vloeistoffen drinken. Laat baby’s of kinderen ook nooit achter in een geparkeerde auto. Zorg er daarnaast voor ook voor dat je ze losse en lichte kleding laat dragen.
Vergeet ook je huisdieren niet! Ze kunnen hitte gerelateerde ziekten ontwikkelen doordat ze te lang buiten in de hitte worden gelaten en geen toegang hebben tot water.
”Ouderen, kinderen, baby’s, atleten en chronisch zieken”
Wat is het risico op een zonnesteek?
Uit onderzoek blijkt dat wanneer de hitte index hoger is dan 35 graden, het aantal sterfgevallen als gevolg van een zonnesteek toeneemt. Terwijl je zweet bij warm weer, verlies je vocht en raak je uitgedroogd. Als je niet genoeg water drinkt om deze vloeistoffen te vervangen dan kun je symptomen van een zonnesteek krijgen.
Er zijn ook factoren die het vermogen van het lichaam vertragen om warmte af te geven aan de omgeving in een poging om de kerntemperatuur te reguleren. Afgezien van zeer hoge temperaturen, zijn het dragen van donkere of zware kleding, in direct zonlicht zijn en lichamelijke activiteit allemaal factoren die bijdragen.
Hier zijn meer risicofactoren:
Mensen van 65 jaar of ouder
Ouderen van 65 jaar of ouder hebben het moeilijker om aan te voelen dat hun lichaam oververhit is, waardoor ze niet snel genoeg reageren op tekenen van een zonnesteek. Oudere volwassenen gebruiken ook meer medicijnen die het risico op hitte gerelateerde ziekten kunnen vergroten. Dit komt omdat ze de manier waarop het lichaam reageert op stress en een goede hydratatie verstoren.
Baby’s en kinderen
Baby’s en kinderen zijn afhankelijk van volwassenen om ze koel en gehydrateerd te houden. Daarnaast zijn ze vatbaarder voor een zonnesteek en andere hitte gerelateerde ziekten vanwege hun grotere verhouding tussen oppervlakte en lichaamsgewicht. Dit zorgt voor meer warmteoverdracht van de omgeving naar het lichaam. Onderzoekers melden dat kinderen warmte niet zo goed kunnen verdampen als volwassenen omdat kleintjes langzamer zweten en het langer duurt voordat ze beginnen te zweten. Kinderen hebben ook minder snel een dorst reactie, zodat ze misschien niet beseffen dat ze uitgedroogd raken.
Mensen met chronische medische aandoeningen
Onderzoek wijst uit dat de prevalentie van een zonnesteek en andere hitteziektes hoger is bij mensen met aanhoudende medische aandoeningen zoals overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes en luchtwegaandoeningen. Door deze omstandigheden kan het lichaam zich niet zo gemakkelijk of snel aanpassen aan veranderingen in de omgeving. Mensen met een psychische aandoening lopen ook een groter risico op een zonnesteek omdat ze zich misschien niet realiseren wanneer hun lichaam oververhit en uitgedroogd raakt. Sociaal isolement wordt ook in verband gebracht met nadelige gezondheidseffecten van hitte. Mensen die vaak alleen thuis zijn hebben meer kans op het ontwikkelen van zonnesteek symptomen.
Atleten
Hitte gerelateerde ziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak of invaliditeit onder atleten die trainen of hun sport beoefenen bij hoge temperaturen tijdens de nazomer- en vroege herfstmaanden. Uit onderzoek blijkt dat het risico bijzonder hoog is in de maand augustus.
Mensen die buitenshuis werken
Zonnesteek en hitteziekte veroorzaakt door warm weer komt veel voor bij mensen die buitenshuis werken in warme klimaten. Uit een epidemiologisch onderzoek bleek dat risicowerkers zoals brandweerlieden, bouwvakkers, boeren, soldaten en productiearbeiders die in de buurt van door het proces gegenereerde hitte werken de meeste kans hierop lopen.
Tips:
1) Als iemand tekenen van een zonnesteek vertoont, verplaats hem dan onmiddellijk naar een schaduwrijke plek of een plek met airconditioning om de lichaamstemperatuur te verlagen
2) Hoewel afkoelingsmaatregelen belangrijk zijn, moet je voorkomen dat je de persoon overkoeld, omdat dit kan leiden tot andere gezondheidsproblemen. Zorg daarom voor geleidelijke afkoeling
3) Om ervoor te zorgen dat je gezondheid nooit in gevaar komt door warm weer, kun je preventieve maatregelen nemen om jezelf koel te houden en gehydrateerd te blijven. Drink voldoende en gebruik desnoods ijs en koude en natte doeken om je lichaam koel te houden
4) Het is ook belangrijk om acties te vermijden die het risico op het ontwikkelen van een zonnesteek vergroten zoals lichamelijke activiteit die de kansen op een zonnesteek vergroot
5) Schakel hulp in bij ernstige zonnesteek symptomen, blijf bij de persoon en bewaak de ademhaling
Een zonnesteek kan overgaan in een hitteberoerte
Tot slot
Zonnesteek symptomen stond centraal in dit artikel. Ben jij een zonaanbidder? En hoe lang zon je dan gemiddeld? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Opvliegers
Tandbederf
