Waar is vitamine D goed voor?
Waar is vitamine D goed voor? Vitamine D draagt bij aan verschillende lichaamsfuncties. Het zorgt er ondermeer voor dat calcium en fosfor uit voeding goed door je lichaam wordt opgenomen. Ook draagt vitamine D bij aan een goede werking van je immuunsysteem. Maar er is nog veel meer waar vitamine D een positieve invloed op heeft.
Waar is vitamine D goed voor? In dit artikel vertellen we je daar alles over en leggen we uit wat een tekort met je gezondheid doet. Lees je mee?!
Waar is vitamine D goed voor?
Vitamine D receptoren zitten in bijna iedere cel van je lichaam. Omdat vitamine D een vetoplosbare vitamine is kan het in het centrum van je cel terecht komen.
Er zijn tienduizenden onderzoeken gedaan naar vitamine D en daarom is er veel over bekend wat het precies doet en hoe belangrijk het voor je lichaam is.
Vitamine D staat er om bekend dat het nauw samen werkt met verschillende mineralen zoals magnesium, fosfaat en calcium.
Calcium en vitamine D
– Werken samen om je spierspanning te controleren
– Zorgen dat je centraal zenuwstelsel de juiste signalen goed kan doorgeven
– Zorgen er voor dat je immuunsysteem wordt geactiveert
– Regelt het calcium metabolisme
– Regelt de opname van calcium
– Controleert de uitscheiding van calcium via de nieren
Vitamine D werkt nauw samen met het hormoon calcitonine wat ervoor zorgt dat het calcium gehalte in je bloed wordt verlaagt of verhoogt. Het zorgt er ook voor dat je botten beter calcium op kunnen nemen en uit kunnen scheiden als dit nodig is.
Maar waar is vitamine D nog meer goed voor?
Genen
Vitamine D is betrokken bij de werking van je genen. Ongeveer 4% van al je genen worden beinvloed door vitamine D. Zo helpt het bij het aan en uitzetten van ruim 900 genen in je lichaam.
Ook is het betrokken bij het repareren van beschadigt DNA.
Hersenen
Vitamine D helpt je goed te slapen doordat het invloed heeft op je biologische klok en het helpt je slaap-waakritme te regelen.
Slaapapneu, slapeloosheid of gewoon vaak wakker worden kan door een te laag vitamine D gehalte beinvloed worden. Het kan daarom helpen om vitamine D voor het slapen gaan in te nemen.
Vitamine D helpt het cognitieve gedeelte van je hersenen.
Het helpt je dingen goed te herinneren en te concentreren.
Bij de ziekte van Alzheimer, Parkinson en andere vormen van dementie is er bijna altijd een tekort aan vitamine D.
Daarnaast wordt je gemoedstoestand geholpen door vitamine D. In de winter kan een winterdepressie veroorzaakt worden door een tekort aan zon en dus vitamine D.
Als je last hebt van een depressie en/of veel spanning dan kan vitamine D hier bij helpen.
Haar
Bij een tekort aan vitamine D kan je haar erg droog en broos worden. Daarnaast groeit je haar minder snel en komen er ook minder nieuwe haren bij. Dit komt omdat de groei van haar afhankelijk is van vitamine D.
Ook haarverlies tijdens de menopauze, snel grijs worden of zelfs de auto-immuunziekte alopecia kan hiermee te maken hebben.
Huid
Je huid kan ook droog worden en er kan eczeem ontstaan of zelfs psoriasis. Heb je vaak last van acne dan is het ontbreken vitamine D hier soms ook verantwoordelijk voor.
Zelfs vitiligo waarbij je witte pigmentvlekken krijgt op je huid kan ontstaan door een vitamine D tekort. Dit zijn allemaal auto-immuun problemen die ontstaan als je te weinig in de zon bent en te weinig vitamine D via je voeding binnen krijgt.
Het risico op huidkanker gaat ook omhoog als je lichaam te weinig vitamine D aanmaakt.
Neusholte
Vitamine D helpt je lichaam beschermen tegen virussen die via je neus binnen dringen.
Je hebt receptoren in je neusholte voor vitamine D. Bij een tekort kan je vaker last hebben van een verstopte neus of zelfs een bijholteontsteking.
Thymus
Boven je hart zit je thymusklier wat ook wel de zwezerik wordt genoemd. Het is de trainingskamp van je T-cellen.
Deze T-cellen zijn onderdeel van je immuunsysteem en helpen ziektes en virussen te bestrijden.
Ieder gedeelte van je immuunsysteem heeft vitamine D receptoren en je thymusklier is enorm afhankelijk van vitamine D.
Dit hele proces is enorm belangrijk om auto-immuunziektes te bestrijden en gezond te blijven. Dit komt omdat het voorkomt dat je eigen cellen worden aangevallen.
Als je ouder wordt dan krimpt je thymusklier en hiermee ook je immuunsysteem. Daarom zie je dat oudere mensen sneller last hebben van kleine infecties en virussen en vaker ziek worden dan jongere mensen.
Ogen
Als je gevoelig bent voor staar dan helpt vitamine D dit proces te vertragen.
Een vitamine D tekort wordt ook geassocieerd met macula degeneratie, glaucoom en droge ogen.
Schildklier
De meest voorkomende schildklier ziekte is Hashimoto. Ongeveer 90% van alle mensen die last hebben van hun schildklier hebben hier last van. Het is een auto-immuunziekte welke verergerd kan worden door een gebrek aan vitamine D.
Vitamine D helpt ontstekingen te verminderen en daarmee helpt het bij aandoeningen aan je schildklier.
Ook bij de ziekte van Graves is het enorm belangrijk om je vitamine D levels hoog te houden zodat je hier minder last van hebt.
Tanden en botten
Vitamine D werkt nauw samen met magnesium, calcium en vitamine K2 om je botten en tanden gezond te houden.
Een tekort aan vitamine D voorkomt dat calcium in je botten en tanden kan komen. Baby’s en kinderen die hier op jonge leeftijd een tekort aan hebben kunnen botproblemen ontwikkelen en problemen met het gebit krijgen zoals een onderbeet of overbeet. Dit zorgt ervoor dat je op jonge leeftijd een beugel moet dragen om dit weer te corrigeren.
Ook je botten hebben veel baat bij voldoende vitamine D. Scoliose en kyfose ontstaan vaak door een gebrek aan deze belangrijke stof.
Maar ook platte voeten, rachitis, osteomalacie, osteopenie en osteoporose zijn vaak een gevolg van een tekort aan vitamine D.
Zonder voldoende vitamine D zijn je botten zachter en het zorgt ervoor dat je skelet kan vervormen.
Het is daarom extra belangrijk dat zwangere vrouwen goed op hun vitamine D gehalte letten voor de geboorte van hun kind.
Longen
Wanneer je last hebt van astma dan kan zonlicht en dus vitamine D helpen de klachten te verminderen.
Vitamine D helpt je longen te openen bij astma en onderzoek heeft aangetoond dat het helpt bij bronchitis, COPD, longontsteking en alle soorten van inflammatoire longaandoeningen.
Het helpt virussen te bestrijden in je longen en helpt zelfs bij het bestrijden van longkanker wordt het ingezet.
Spieren
Als je niet voldoende vitamine D in je lichaam hebt dan kunnen je spieren niet herstellen na een inspanning zoals sport of werk.
Dit zorgt ook voor spierkramp omdat vitamine samenwerkt met calcium. Calcium zorgt ervoor dat je spieren goed kunnen samentrekken en als dit proces verstoord raakt dan is spierkramp een veel voorkomend symptoom.
Het is dus niet altijd een tekort aan een elektrolyt wat de kramp veroorzaakt. Het kan dus juist de vitamine zijn die helpt om deze elektrolyt goed op te nemen.
Magnesium speelt samen met calcium en vitamine D de sleutelrol bij het goed functioneren van je spieren. Het is daarom belangrijk om ook genoeg magnesium in je lichaam te hebben want deze belangrijke mineraal helpt je spieren te ontspannen en zorgt ervoor dat je lichaam vitamine D kan omzetten in de actieve vorm. Zonder voldoende magnesium kan je lichaam helemaal niks met vitamine D.
Bijnieren
Je bijnieren produceren cortisol en bij hoge levels cortisol heb je extra veel vitamine D nodig.
Dit komt omdat je bij deze hoge levels extra veel vitamine D verliest.
Kortom vitamine D helpt je bijnieren goed te werken en gezond te houden.
Alvleesklier
In je alvleesklier zitten cellen die insuline aanmaken. Deze cellen hebben vitamine D nodig om insuline te maken.
Bij een auto-immuunziekte zoals diabetes type 1 kan je lichaam gevoelig zijn om deze aandoening te krijgen wanneer je vitamine D gehalte te laag is.
Als je diabetes hebt dan is vitamine D erg belangrijk om ontstekingen on je lichaam laag te houden.
Hart
Er is een groot verband aangetoond tussen hart- en vaatziekten en een te laag vitamine D gehalte.
Vitamine D helpt kleine ontstekingen in je aders laag houden wat helpt tegen verschillende aandoeningen zoals hoge bloeddruk en verstopte en verkalkte aderen.
Mensen die last hebben van een te hoge bloeddruk hebben vaak ook een te laag vitamine D gehalte.
Lever
Het risico op insulineresistentie verhoogt als je te weinig vitamine D in je lichaam hebt. Vitamine D helpt insuline om andere voedingsstoffen goed op te nemen.
Er is een groot verband met leververvetting en een te laag vitamine D gehalte.
Ontstekingen in je lever hebben meer kans om zich te ontwikkelen tot een ziekte als je te weinig vitamine D hebt.
Nieren
Bij een tekort aan vitamine D heb je sneller kans op nierstenen. Je nieren zijn erg belangrijk voor het omzetten van vitamine D in haar actieve vorm. Als je nieren niet goed werken dan kan dit zorgen voor een te laag vitamine D gehalte.
Maagproblemen
Ziektes zoals Colitis ulcerosa, Crohn en prikkelbare darm syndroom zorgen voor kleine ontstekingen in je darmen. Deze ontstekingen kunnen verergeren bij een tekort aan vitamine D.
Wanneer deze ontstekingen verergeren kun je last krijgen van een lekkende darm en dat kan weer allerlei andere auto-immuunziektes veroorzaken.
Gewrichten
Bij ontstekingen, pijn en andere problemen met je gewrichten is het belangrijk extra vitamine D tot je te nemen.
Het werkt ontstekingsremmend en is ook enorm belangrijk bij reumatoïde artritis en artrose. Hierbij heb je ook vaak last van je gewrichten en de kans is groot dat je ook een tekort hebt aan vitamine D.
”Veel Nederlanders hebben een vitamine D tekort”
Vitamine D
Wist je dat vitamine D niet echt een vitamine is? Het is een hormoon omdat je lichaam deze zelf aan kan maken.
Een vitamine kan je namelijk normaal gesproken alleen maar via je voedsel binnen krijgen en niet zelf aanmaken.
Vitamine D wordt vaak in microgrammen uitgedrukt en je hebt er minimaal 10 microgram per dag van nodig. Ben je ouder dan 70 dan heb je minstens 20 microgram per dag nodig.
Als je wat meer dan 10 microgram per dag binnen krijgt dan is dit niet erg. De meeste mensen kunnen wel wat extra vitamine D gebruiken. Bij een tekort is een extra inname van 25 microgram per dag een goede hoeveelheid.
Vitamine D is vetoplosbaar en kan daarom in je lichaam worden opgeslagen. Daarom is het niet erg als je een tijdje wat minder zon hebt. Maar uiteindelijk heb je het nodig en als je het niet aanvult dan is de kans op een tekort zeer groot.
Zon
De beste manier om vitamine D binnen te krijgen is via de zon. Je lichaam neemt gemiddeld 80% van alle vitamine D op via je huid door UV-B straling van de zon.
Daarom heb je in de wintermaanden vaker een tekort en is het belangrijk om er dan extra van in te nemen om zo je vitamine D gehalte op peil te houden.
In de maanden oktober tot en met maart is de zonkracht niet sterk genoeg om vitamine D aan te maken. Daarnaast heb je veel kleren aan zodat het licht niet op je huid kan schijnen.
Hoe gaat dit precies?
1) Zonlicht straalt UVB licht op je huid
2) Je huid maakt cholecalciferol aan (D3)
3) D3 gaat naar je lever en daar wordt het verwerkt tot calcidiol
4) Vervolgens gaat het naar je nieren die er calcitriol van maakt wat de actieve vorm is
Dit is het proces wat er voor zorgt dat je lichaam zelf vitamine D aanmaakt.
D2 en D3
Er zijn twee belangrijke soorten vitamine D. Je hebt vitamine D2 wat ook wel ergocalciferol wordt genoemd en D3 wat men cholecalciferol noemd.
Vitamine D2 wordt door planten aangemaakt en D3 door dieren en mensen.
Als je extra vitamine D binnen wilt krijgen dan is D3 de beste vorm omdat je lichaam deze het beste kan omzetten naar de actieve vorm.
Vitamine D3 zit voornamelijk in eieren, vette vis en lever van vis en vlees. Daarnaast neem je D3 op via de zon zoals we je hierboven hebben uitgelegd.
Vitamine D tekort
Ruim 60% van alle Nederlanders heeft een vitamine D tekort. Zelfs in de zomermaanden lopen er mensen rond met een tekort.
Je hebt een deficiënte vitamine D waarde als je minder dan 50nmol/l (nanomol per liter) hebt. Zit je onder de 30 nmol/l dan kan je spreken van een ernstig tekort.
Vrouwen in de menopauze hebben in de zomermaanden vaak een ernstig tekort maar ook mensen met een getinte huid krijgen vaak niet genoeg vitamine D binnen.
Hoe donkerder je huid des te meer pigment je hebt. Hoe meer pigment je hebt des te meer UVB stralen je nodig hebt om voldoende vitamine D aan te maken.
Mensen met een blanke huid hebben ruim 40% kans op een tekort
Mensen met een bruine huid hebben ruim 65% kans op een tekort
Mensen met een donker bruine huid hebben ruim 80% kans op een tekort
Factoren en mensen die ook vaak een tekort hebben zijn:
Ouderen boven de 50 jaar
Lever of nierziekte
Bedekte huid door kleding of zonnebrandcrème
Zwangere vrouwen
Vrouwen die borstvoeding geven
Jonge kinderen
Vaak binnen zitten
Obesitas
Vegetariërs
Vitamine D tekort symptomen
Vitamine D tekort symptomen zijn per persoon verschillend en het kan daarom soms niet direct duidelijk zijn dat het om een vitamine D tekort gaat.
Daarom is het belangrijk om je bloed te laten meten zodat je weet of je een tekort hebt of niet.
Symptomen die regelmatig voorkomen bij een vitamine D tekort zijn:
Vermoeidheid / lusteloosheid
Pijn in je onderrug
Pijn in je botten en gewrichten
Veel zweten
Spierpijn en spierkramp
Vaak ziek zijn door een slecht immuunsysteem
Haarverlies
Depressief / angstaanvallen
Hyperventilatie
Bloedend tandvlees
Een langdurig vitamine D tekort heeft een negatief effect op je botten en je immuunsysteem. De symptomen van een vitamine D tekort kunnen heel divers zijn en verschillen per persoon.
Een tekort aan vitamine D kan leiden tot een groter risico op:
Vitamine D is van belang is voor je botten, je immuunsysteem en je spieren. Een langdurig vitamine D tekort heeft voornamelijk een negatief effect op je botten. De symptomen van een vitamine D tekort kunnen heel divers zijn en verschillen per persoon. Zo kan je vermoeid zijn of last hebben van lage rugpijn. Vitamine D tekort wordt ook geassocieerd met depressie en seizoensgebonden depressie. Osteoporose en vitamine D tekort hebben ook een directe link met elkaar.
– Rachitis
– Depressie
– Borstkanker
– Darm- en prostaatkanker
– Hart- en vaatziekten
– Obesitas
– Osteoporose
– Diabetes type 2
Vitamine D en calcium
– Werken samen om je spierspanning te controleren
– Zorgen dat je centraal zenuwstelsel de juiste signalen goed kan doorgeven
– Zorgen er voor dat je immuunsysteem wordt geactiveert
– Regelt het calcium metabolisme
– Regelt de opname van calcium
– Controleert de uitscheiding van calcium via de nieren
Vitamine D werkt nauw samen met het hormoon calcitonine wat ervoor zorgt dat het calcium gehalte in je bloed wordt verlaagt of verhoogt. Het zorgt er ook voor dat je botten beter calcium op kunnen nemen en uit kunnen scheiden als dit nodig is.
