Expert: Jaap Gerrijts | 28 januari 2023 | Leestijd: 8 minuten
Tyrosine
Tyrosine is een niet-essentieel aminozuur die het lichaam zelf kan aanmaken maar vaak niet in voldoende mate. Er kan een verhoogde behoefte bestaan als gevolg van stress, een hoge mate van inspanning of ziekte. Tyrosine zit in eiwitrijke voeding zoals rundvlees of schaal- en schelpdieren. Ben je geen ‘fan’ van vlees of vis dan kan je tyrosine aanvullen met een supplement.
Tyrosine kent vele voordelen voor je gezondheid. In dit uitgebreide artikel leggen we uit welke dat zijn en waar het allemaal inzit. Lees je mee?!
Tyrosine
Tyrosine ken je misschien ook wel als L-tyrosine en dit is een niet-essentieel aminozuur omdat je lichaam het kan aanmaken vanuit een ander aminozur genaamd fenylalanine. Afhankelijk van het aanbod tyrosine in voeding vindt aanvulling plaats vanuit het aminozuur fenylalanine.
Fenylalanine is een essentieel aminozuur en moet daarom via de voeding worden opgenomen. Er word ongeveer 65 tot 90 % van de fenylalanine in de voeding naar tyrosine omgezet. Als je te weinig fenylalanine binnen krijgt dan wordt tyrosine essentieel.
Je hoeft de stof daarom niet uit voedsel te halen maar het kan soms wel nuttig zijn als je lichaam er niet genoeg van aan kan maken.
Tyrosine word voornamelijk ingezet bij:
• Vermoeidheid
• Depressie
• Stress
• Verbeteren van de cognitieve functie
• Overgewicht
De productie van dopamine en noradrenaline is afhankelijk van de hoeveelheid tyrosine die je binnen krijgt vanuit voeding en/of supplementen. De neurotransmitters worden aangemaakt uit tyrosine met behulp van andere stoffen zoals magnesium, koper en B-vitamines. Tyrosine word om deze reden ook gebruikt bij een tekort aan dopamine en andere neurotransmitters.
Het aminozuur is ook de belangrijkste grondstof van het organische pigment melanine, dat verantwoordelijk is voor haar- en huidskleur.
Verderop in dit artikel lees je waar het in zit en hoeveel je er dagelijks van nodig bent.
”Tyrosine is een belangrijke voorloper van neurotransmitters”
5 gezondheidsvoordelen van tyrosine
Tyrosine word steeds populairder als supplement vanwege de verschillende gezondheidsvoordelen die het kan bieden. Het aminozuur is enorm belangrijk als je fenylketonurie hebt en word ook gebruikt bij PMS, ziekte van Parkinson, verlies van libido, impotentie, hart- en vaatziekten en nog veel meer.
Om je een idee te geven wat de stof allemaal doet hebben we de belangrijkste punten voor je op een rij gezet.
Ondersteunen van energie en verhogen van mentale prestaties
Tyrosine staat erom bekend dat het de focus en mentale prestaties kan helpen verbeteren. Een onderzoek bij mensen die onder stress stonden werd aangetoond dat de stof kon helpen bij geheugen en mentale vermoeidheid. Het aminozuur heeft een stimulerend effect en om deze reden kan het worden ingezet om alertheid en leren te verbeteren en de negatieve effecten van hersenmist tegen te gaan.
In de test werd er gekeken naar alertheid tijdens slaapgebrek en hierbij werd dit verhoogt gedurende drie uur na inname van tyrosine. De mensen werden hierbij 24 uur lang wakker gehouden waarbij één groep tyrosine kreeg en de andere helft een placebo. De groep die het aminozuur toegediend kregen hadden een grote vermindering van de mentale prestatievermindering op de psychomotorische taken die ongeveer drie uur duurden.
Stress en neurotransmitters
Tyrosine is belangrijk bij de productie van neurotransmitters die je een goed gevoel geven. Het aminozuur beïnvloedt de niveaus van dopamine die de belonings- en pleziercentra in de hersenen reguleert. Ook adrenaline de stof die verantwoordelijk is voor de “vecht-of-vluchtreactie” wanneer je onder stress staat is afhankelijk van tyrosine.
Verschillende studies hebben laten zien dat het aminozuur kan helpen om de niveaus weer op peil te brengen en bescherming te bieden tegen cognitieve achteruitgang en stemmings gerelateerde veranderingen als gevolg van stress.
Als je veel onder stress staat of last hebt van depressie dan kan het eten van voeding waar tyrosine in zit helpen de neurotransmitters te ondersteunen. Dit kan de volgende symptomen helpen verminderen:
• Vermoeidheid
• Prikkelbaarheid
• Humeurigheid
Men gaf na deze onderzoeken aan dat tyrosine gebruikt zou kunnen worden als antidepressivum. Op dit moment moet er nog meer onderzoek worden gedaan om te kijken hoe de stof het beste kan worden toegepast.
Verminderen van ontwenningsverschijnselen
Teveel schommelingen in dopamine niveaus kan ervoor zorgen dat een persoon vatbaarder is voor een verslaving. Een tekort aan dopamine, noradrenaline en epinefrine kan bijdragen aan:
• Slechte concentratie
• Gebrek aan motivatie
• Moeite bij het volbrengen van taken
• Lage energie
Verschillende onderzoeken bij mensen die last hadden van ontwenningsverschijnselen van alcohol en heroïne liet zien dat het symptomen kin helpen verminderen in combinatie met medicatie.
Tyrosine kan gebruikt worden in combinatie met glutamine, 5-HTP en fosfatidylcholine bij mensen die willen stoppen met alcohol of heroïne zodat ze beter kunnen slapen en het verbeteren van de stemming. Het aminozuur kan helpen bij het balanceren van neurotransmitters en op deze manier het brein gezond houden en minder vatbaar voor verslavingen.
Ondersteuning van de stofwisseling en schildklier
Tyrosine word gebruikt om een schildklierhormoon genaamd thyroxine aan te maken. Dit is het belangrijkste hormoon dat door de schildklier in de bloedbaan wordt uitgescheiden. Thyroxine helpt je metabolisme te reguleren en de niveaus van T3- en T4-schildklierhormonen onder controle te houden. Het is belangrijk om voldoende thyroxine aan te maken omdat dit kan helpen bij een traag werkende schildklier.
Symptomen die het kan helpen verminderen zijn:
• Obstipatie
• Vermoeidheid
• Gewichtstoename
• Trage stofwisseling
• Zwakte
• Gevoeligheid voor verkoudheid
Als je een overactieve schildklier wat voorkomt bij de ziekte van Graves en hyperthyreoïdie dan is het belangrijk om geen tyrosine te gebruiken. Het gebruik van het aminozuur kan er namelijk voor zorgen dat de thyroxinespiegels teveel verhoogt worden en dit kan de werking van medicijnen verstoren.
Word ingezet bij afslanken
Er zijn geen studies waarbij er specifiek werd aangetoond dat het gebruik van tyrosine kan helpen bij gewichtsvermindering. Toch zijn er aanwijzingen dat de combinatie van het aminozuur met natuurlijke vet verbrandende stoffen kan helpen bij vetverlies van volwassenen. Een studie met de combinatie van tyrosine, cafeïne en catechines liet een kleine afname van bijna een kilogram bij volwassenen zien.
Het aminozuur zorgt niet voor gewichtstoename maar kan wel ingezet worden bij mensen die lijden aan anorexia. Hierbij kan het helpen de eetlust, cognitie en inspanningstolerantie te verbeteren.
”Aminozuren komen het meeste voor in eiwitrijk voedsel”
Waar zit tyrosine in?
Wanneer je eiwitrijk voedsel eet dan krijg je aminozuren zoals tyrosine binnen. Wanneer je tyrosine uit voeding binnen krijgt dan kan dit helpen de de alertheid en het concentratievermogen te vergroten.
Enkele van de beste voedingsmiddelen met tyrosine zijn:
• Biologische zuivelproducten zoals rauwe melk, yoghurt, kefir en kaas
• Eieren
• Rundvlees
• Gevogelte
• Wild gevangen vis
• Schaal- en schelpdieren
• Bonen en peulvruchten
• Noten en zaden
• Volle granen zoals quinoa, haver en tarwekiemen
• Avocado
• Sojabonen
Hüttenkäse en ricotta zijn goede bronnen van tyrosine. De kleine witte vlekken die soms op kaas zichtbaar zijn tyrosine kristallen. Deze zijn gevormd tijdens de afbraak van eiwitten tot aminozuren tijdens het rijpen van de kaas.
Het is belangrijk om voldoende koper en B-vitamines binnen te krijgen zodat tyrosine kan worden omgezet in neurotransmitters. Je vind deze voedingsstoffen in eieren, bladgroenten, bonen, peulvruchten, zaden, noten, avocado en broccoli.
In tegenstelling tot het aminozuur tryptofaan dat vergelijkbare stemmings bevorderende effecten kan hebben als tyrosine, neemt het tyrosinegehalte toe wanneer iemand eiwitrijk voedsel eet of supplementen neemt. Tryptofaan en tyrosine concurreren met elkaar in het lichaam en dit betekent dat wanneer het niveau van de één stijgt, het niveau van de ander meestal afneemt.
”Aanbevolen hoeveelheid is afhankelijk van leeftijd, geslacht en gewicht”
Hoeveel tyrosine per dag?
Het gebruik van aminozuren verschilt per persoon en is afhankelijk van verschillende factoren. Zo speelt leeftijd, gewicht, geslacht een rol hierin. Men gaat uit van ongeveer 14 milligram tyrosine en fenylalanine per dag.
Jonge kinderen hebben veel meer tyrosine nodig dan volwassenen. In het onderstaande voorbeeld hebben we niet alleen tyrosine toegevoegd maar ook fenylalanine.
Fenylalanine en tyrosine in milligram per kg lichaamsgewicht
Baby’s 3 tot 7 maanden 125 mg
Peuters 2 jaar 70 mg
Kinderen 10 tot 12 jaar 22 mg
Volwassenen 14 mg
Wanneer je een supplement gebruikt met tyrosine dan verschillende de aanbevolen hoeveelheden. Men kijkt waar het voor gebruikt word en hoe zwaar een volwassenen is. Gemiddeld gezien word er 7 tot 10 gram tyrosine per dag aanbevolen en in bepaalde gevallen nog veel hogere doseringen. Het is altijd belangrijk om met een lage dosering te beginnen en dit langzaam op te bouwen. Gebruik je tyrosine in capsulevorm dan bevatten deze vaak 500 milligram waarbij men voor lichte klachten maximaal 1 tot 3 per dag aanbeveelt.
Wanneer moet je tyrosine innemen?
Tyrosine moet zonder voedsel en op een lege maag worden ingenomen. De reden hiervan is dat aminozuren met elkaar concurreren voor de opname. Neem het aminozuur altijd overdag in omdat het stimulerend kan werken en vermijd inname daarom voor het slapen gaan.
Hoe lang duurt het voordat tyrosine werkt?
Effecten van tyrosine supplementen kunnen binnen 30 tot 60 minuten worden gevoeld. Dit is afhankelijk van de dosering en of je kort ervoor hebt gegeten. Hoe leger de maag des te sneller het aminozuur werkt.
Zorg dat je je altijd aan de gebruiksaanwijzing houd om problemen te voorkomen.
”Tyrosine is veilig om te gebruiken”
Wat zijn de risico's van tyrosine?
Tyrosine uit voeding heeft geen bijwerkingen en in supplement vorm geeft het bij de meeste mensen weinig tot geen bijwerkingen. Wanneer je hoge doseringen gebruikt dan kan het de opname van andere aminozuren verstoren dus zorg dat je hier rekening mee houd en het niet te lang gebruikt.
Het is mogelijk dat sommige mensen bijwerkingen ervaren tijdens het gebruik van tyrosine zoals:
• Vermoeidheid
• Misselijkheid
• Gewrichtspijn
• Brandend maagzuur
Volgens onderzoek zijn doseringen tot 20 gram per dag veilig bevonden.
Wees voorzichtig bij het gebruik van schildklierhormoon medicijnen zoals levothyroxine en liothyronine. Tyrosine is een voorloper van het schildklierhormoon en kan de niveaus verhogen. Overleg daarom altijd eerst met de arts als je schildklierproblemen hebt en tyrosine wilt gaan gebruiken.
Ook bij het gebruik van levodopa kan tyrosine de effectiviteit verminderen omdat de stoffen concurreren bij de opname in de darmen. Overleg ook in dit geval met de arts en laat minimaal twee uur tussen het gebruik van het medicijn en tyrosine.
Is tyrosine veilig voor langdurig gebruik?
Er is niet veel onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van het gebruik tyrosine en helemaal niet in grote hoeveelheden. Neem daarom bij langdurig gebruik niet meer dan 1000 milligram per dag in tenzij de arts iets anders adviseert.
Verhoogt tyrosine de bloedsuikerspiegel?
Er zijn aanwijzingen dat het aminozuur de bloedsuikerspiegel kan verhogen. Onderzoek liet zien dat mensen met overgewicht, een hoog risico op diabetes type 2 of bij diabetes type 2 de niveaus van tyrosine in het lichaam verhoogd waren. Dit lijkt aan te geven dat het de insulinesignalering kan beïnvloeden. Er moet nog meer onderzoek gedaan worden hoe dit mogelijk is en wat er aan gedaan kan worden.
Er is te weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van tyrosine bij zwangere en borstvoeding gevende vrouwen. Het gebruik word in deze gevallen ook afgeraden tenzij iemand last heeft van de aandoening fenylketonurie.
”Supplementen zijn er veelal in capsule- en poedervorm”
Tyrosine supplement
Je kunt tyrosine verkrijgen in capsulevorm, eiwitpoedervorm en ook gemengd met andere aminozuren in trainingssupplementen.
Een supplement word veelal gebruikt bij:
• Depressie
• Vermoeidheid
• Afslanken
• Ontwenningsverschijnselen
• Premenstrueel syndroom
• Dementie
• Nemaline myopathie
Een tyrosine supplement word ook gebruikt bij de behandeling van een erfelijke aandoening genaamd fenylketonurie. Hierbij word het aminozuur fenylalanine niet goed omgezet in tyrosine waardoor er een tekort ontstaat. Als je deze aandoening hebt dan kun je het beste eiwitrijke voeding eten met extra tyrosine supplementen.
Vermijd hierbij fenylalanine omdat het lichaam deze stof niet kan verwerken. Normaal gesproken neemt men bij fenylketonurie 4 tot 6 gram tyrosine per dag. Ben je zwanger en heb je fenylketonurie? Gebruik dan in overleg met de arts 7,5 gram per dag.
Tips:
1) Zorg dat je dagelijks voldoende aminozuren binnen krijgt door gezond en gevarieerd te eten
2) Ben je bang dat je een tekort hebt aan een voedingsstof? Laat je testen bij de huisarts of vraag een test online aan
3) Houd je altijd aan de gebruiksaanwijzing en overleg bij ziekte of medicatiegebruik altijd eerst met de arts voor je een supplement met tyrosine gaat gebruiken
4) Neem tyrosine altijd in op een zo leeg mogelijke maag voor de beste resultaten
Tot slot
Tyrosine stond centraal in dit artikel. Eet jij altijd gezond en gevarieerd? En staat er altijd eiwitrijke voeding op je menu zoals rundvlees, gevogelte en vis? Wij vinden het leuk als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met je vrienden. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Serine
Tryptofaan
