Expert: Jaap Gerrijts | 4 september 2023 | Leestijd 9 minuten
Transvetten
Transvetten zijn een soort onverzadigde vetten die slecht zijn voor de gezondheid. Ze verhogen het LDL-cholesterol en verlagen het HDL-cholesterol. Transvetten zitten vooral in harde margarines, frituurvetten, gebak, koek en snacks. Het is aan te raden om zo min mogelijk transvetten te eten, omdat ze het risico op hart- en vaatziekten vergroten.
Zijn transvetten schadelijk voor je gezondheid? In dit uitgebreide artikel leggen we dat aan je uit en vertellen we hoe je transvetten kunt vermijden. Lees je mee?!
Koekjes, snoep en chips bevatten transvetten
Transvetten
Transvetten ook wel bekend als transvetzuren zijn van nature aanwezig in vlees en zuivelproducten van herkauwers. Sommige dieren produceren van nature transvetten in hun darmen en voedsel van deze dieren kan kleine hoeveelheden van deze vetten bevatten.
Er bestaan ook industriële of kunstmatige transvetten die het grootste deel van de menselijke consumptie van dit vetzuur uitmaken. Deze ontstaan door waterstof toe te voegen aan vloeibare plantaardige oliën om ze steviger te maken.
Ze staan bekend als de meest ongezondste vetten die je kunt eten en fabrikanten gebruiken ze vaak in gefrituurd en bewerkt voedsel.
Deze zogenaamde bakoliën zijn vaak genetisch gemodificeerd en ronduit ongezond. Zo zijn ze gekoppeld aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, insuline resistentie en het metabool syndroom. Ze kunnen zelfs ranzig worden en hierdoor kunnen er nog meer gezondheidsproblemen ontstaan.
Hoeveel transvet eet men in Nederland?
In Nederland eet men gemiddeld tussen de 0,7 en de 2 gram transvet per dag. In de Europese wetgeving heeft men vastgesteld dat er niet meer dan 2 gram transvetzuren per 100 gram vet in voedingsmiddelen mag zitten.
De gezondheidsraad raad aan om dagelijks niet meer dan 1% van de calorieën die je op een dag nodig hebt van transvet komt. Sommige mensen zitten hieronder maar degene die vaak ongezond eten kunnen hier al gauw boven zitten.
Als je als vrouw 2.000 kilocalorieën per dag binnenkrijgt dan betekent dit dat je maximaal 2 gram transvet mag binnen krijgen. Een man die vaak wat meer eet zit op een maximum van ongeveer 3 gram per dag.
”Kijk goed op het etiket wat er in de voeding zit dat je wilt gaan eten”
Hoe weet je waar transvet in zit?
Het kan lastig zijn om erachter te komen of er transvetten in bepaalde voeding zit omdat het niet op het etiket staat vermeld. Er staat wel altijd op als er gedeeltelijk geharde olie of vet in is verwerkt. Je kunt dit zien als er op het etiket de volgende vetsoorten staan vermeld:
• Gedeeltelijk gehard
• Plantaardig vet
• Gehydrogeneerd vet
Ook al staat dit op de verpakking vermeld, je weet dan helaas nog steeds niet hoeveel transvet er precies in een product zit. Als het product uit Nederland komt dan weet je wel bijna zeker dat er maximaal 2 gram transvet per 100 gram vet in is verwerkt vanwege de wetgeving.
”Bewerkt voedsel, snacks, fastfood, gebak, cake, koekjes, snoep”
In welke voeding zit veel transvet?
Het is geen wonder dat er steeds meer mensen rondlopen met overgewicht. Als je kijkt naar de mensen met obesitas, suikerziekte en hartziekten dan weten we allemaal dat ieder pondje door het mondje gaat.
Transvetzuren zijn van nature aanwezig in sommige vlees- en zuivelproducten maar onderzoek wijst uit dat overconsumptie van industriële transvetzuren juist het meest gevaarlijk is voor je gezondheid.
Transvetten zijn vaak aanwezig in gefrituurd en bewerkt voedsel.
Je vindt transvetten onder andere in de volgende voedingsmiddelen:
• Margarine en halvarine
• Frituurvet en gefrituurd voedsel gebakken in hard vet
• Verpakte gebakken goederen zoals koekjes, gebak en cake
• Chips, snacks en snoep
• Bevroren pizza
• Diepvriesproducten zoals kroketten, kaassoufflés, frikadellen, patat
• Fastfood
• Bladerdeegproducten
• Gebakken vlees
• Koffiecreamer
• Kant en klaar maaltijden
”Hart- en vaatziekten, diabetes en insulineresistentie”
Wat zijn de gevaren van transvetten?
Transvetten worden in de Westerse wereld in veel te grote hoeveelheden geconsumeerd en de gevolgen voor de gezondheid zijn enorm slecht. Hier volgt een overzicht van de grootste gevaren van het eten van voedsel dat transvet bevat.
Verhoogt het risico op hartziekten
Het consumeren van te veel voedsel met transvetten kan het risico op hartaandoeningen en beroertes enorm vergroten. Uit een Amerikaans onderzoek van de Harvard Medical School bleek dat de consumptie van transvetzuren uit gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën meerdere cardiovasculaire risicofactoren nadelig beïnvloedt en aanzienlijk bijdraagt aan een verhoogd risico op coronaire hartziekten.
Deze bevindingen worden bevestigd in andere onderzoeken waaruit blijkt dat de hoge consumptie van transvetten één van de factoren kan zijn voor de toegenomen last van hart- en vaatziekten. Onderzoekers suggereren dat de consumptie van voedingsvetten met weinig transvetzuren nuttig zijn bij het verminderen van het risico op hartziekten.
Een andere studie geeft aan dat de inname van transvet geassocieerd is met een verscheidenheid aan cardiovasculaire complicaties zoals slagaderverkalking en andere schadelijke cardiovasculaire effecten.
Te hoge cholesterolwaarden
Transvetten verhogen het slechte LDL cholesterolgehalte en verlagen het goede HDL cholesterolgehalte. Onderzoek geeft aan dat transvetzuren de plasmaconcentraties van LDL-cholesterol verhogen en de concentraties van HDL-cholesterol verlagen.
Onderzoekers schatten dat er vele duizenden mensen vroegtijdig sterven door de consumptie van transvetzuren.
Verhoogt het risico op diabetes en insulineresistentie
Het is ook bewezen dat transvetten bijdragen aan obesitas, insuline resistentie en diabetes. Eén studie onder ruim 84.000 vrouwen die vrij waren van hartziekten, diabetes en kanker duurde ruim 16 jaar. De onderzoekers documenteerden in deze groep maar liefst 3.300 nieuwe gevallen van diabetes type 2, waarbij overgewicht en obesitas de belangrijkste voorspellers waren. Ze benadrukten dat degenen die de meeste transvetzuren consumeerden een 40 procent hoger risico hadden om diabetes te krijgen vergeleken met degenen met een gezond eetpatroon en levensstijl.
Insuline resistentie
Transvet is het enige vet dat insulineresistentie kan veroorzaken. Uit een ander onderzoek is gebleken dat een dieet met transvetten bij apen buikvet en veranderingen in de insulinegevoeligheid veroorzaakt. Er wordt ook aangenomen dat dit bij mensen ook het geval is.
”Insulineresistentie brengt het reguleren van je bloedsuikerspiegel in de war”
Insulineresistentie en transvetten
Transvetten worden gevormd via een proces dat hydrogenering wordt genoemd en waarbij vloeibare plantaardige oliën worden omgezet in vaste vetten. Er wordt algemeen erkend dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid vanwege hun negatieve effecten op het cholesterolgehalte en het cardiovasculaire systeem. In recent onderzoek is naar voren gekomen dat het vet bij apen veranderingen in de insulinegevoeligheid veroorzaakt.
Insuline resistentie is een aandoening waarbij je lichaamscellen niet goed reageren op het hormoon insuline. Insuline is van cruciaal belang voor het reguleren van de bloedsuikerspiegel omdat het je cellen helpt glucose uit de bloedbaan op te nemen en het voor energie te gebruiken. Wanneer cellen resistent worden tegen insuline dan kan glucose er niet efficiënt in komen en dit leidt tot verhoogde bloedsuikerspiegels.
Hoe kunnen transvetten bijdragen aan insulineresistentie?
Ontsteking
Transvetten bevorderen ontstekingen in het lichaam. Chronische ontstekingen worden in verband gebracht met insulineresistentie omdat deze de normale signaalroutes verstoren die insuline gebruikt om de bloedsuikerspiegel te reguleren.
Dyslipidemie
Transvetten verhogen het LDL-cholesterol en verlagen het HDL-cholesterol. Dit ongunstige lipidenprofiel houdt verband met insulineresistentie en een verhoogd risico op diabetes type 2.
Oxidatieve stress
Transvetten kunnen de oxidatieve stress in cellen verhogen. Oxidatieve stress is een situatie waarbij er een disbalans ontstaat tussen de productie van schadelijke moleculen ook wel vrije radicalen genoemd, en het vermogen van je lichaam om deze te neutraliseren. Dit kan cellen beschadigen en hun reactievermogen op insuline verminderen.
Verminderde endotheelfunctie
Transvetten kunnen de binnenwand van je bloedvaten beschadigen. Deze schade kan leiden tot een verminderde bloedstroom en een verminderde afgifte van insuline aan de doelcellen.
Gewichtstoename
Voeding met veel transvetten zijn in verband gebracht met gewichtstoename en obesitas. Obesitas is een belangrijke risicofactor voor insulineresistentie omdat overtollig vetweefsel de insulinesignalering kan verstoren.
Veranderde celmembranen
Transvetten kunnen de samenstelling en functie van celmembranen veranderen waardoor het vermogen van cellen om glucose te transporteren en op insuline te reageren wordt beïnvloed.
”Kies voor vers en onbewerkt voedsel”
Hoe kan je transvetten vermijden?
De beste manier om transvetten te vermijden is door een eetpatroon te hebben dat rijk is aan verse en onbewerkte voedingsmiddelen zoals:
• Groenten
• Fruit
• Biologisch vlees
• Vis
• Peulvruchten
• Eieren
Eet ook veel gezonde vetten zoals die in olijfolie, avocado, noten en in het wild gevangen zalm zitten.
Als je een verpakt voedingsproduct eet dan is het belangrijk om zorgvuldig het etiket te lezen en voedsel te vermijden dat gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën of andere items bevatten waar transvetten in zitten. Zelfs sommige “transvetvrije” voedingsmiddelen kunnen transvetten bevatten dus bekijk de ingrediënten goed om er zeker van te zijn dat het voedsel daadwerkelijk vrij is van deze schadelijke vetten.
Het is mogelijk dat transvetten aanwezig zijn in bewerkte voedingsmiddelen maar niet op het etiket staan vermeld. Zelfs de gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën staan er soms niet op. Daarom is het zo belangrijk voor je gezondheid om de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen zoveel mogelijk te verminderen en te vermijden.
Tips:
1) Veel bewerkte producten zoals gefrituurde producten, gebak, fastfood en snacks bevatten transvetten. Verminder je consumptie van deze producten om deze vetten te vermijden
2) Als je verpakt voedsel koopt, controleer dan de ingrediënten op eventuele vermeldingen van ‘gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën’ of ‘gehydrogeneerde oliën’ want deze termen duiden op de aanwezigheid van transvetten
3) Sommige margarines en smeersels kunnen nog steeds transvetten bevatten. Zoek naar merken die specifiek ‘transvetvrij’ zijn
4) Kies voor natuurlijke bronnen van vetten zoals olijfolie, avocado, vette vis, noten en zaden in plaats van voedingsmiddelen die transvetten bevatten
5) Sommige restaurants gebruiken mogelijk nog steeds transvetten en slechte plantaardige olie bij het koken. Als je uit eten gaat, informeer dan naar de soorten olie die worden gebruikt bij het braden en koken
Cake, gebak, pizza's en kant-en-klaar maaltijden bevatten transvetten
Tot slot
Transvetten stond centraal in dit artikel. Eet jij graag een patatje? En hoe vaak eet je dat gemiddeld per maand? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Hoeveel gram vet per dag?
Junkfood
