Expert: Jaap Gerrijts | 23 juni 2023 | Leestijd: 7 minuten
Tapioca
Tapioca is een zetmeel product dat wordt gewonnen uit de wortel van de cassaveplant. Het wordt vaak gebruikt als verdikkingsmiddel in soepen, sauzen en desserts. Tapioca kan ook worden verwerkt tot mee, vlokken of parels en het is glutenvrij en geschikt voor mensen met glutenintolerantie of coeliakie.
Tapioca
Tapioca is een soort extract dat is afgeleid van de zetmeelrijke groente cassavewortel en komt voor in meel, zetmeel, parels en vlokken. Cassave is een tropische plant afkomstig uit Zuid-Amerika en tegenwoordig wordt cassave voornamelijk verbouwd in Afrika, Azië en Zuid-Amerika en wordt beschouwd als een belangrijk gewas dat vele miljoenen mensen voorziet van een aanzienlijk deel van hun dagelijkse calorieën.
Tapiocameel, parels of andere producten bevatten niet veel essentiële voedingsstoffen naar het is wel glutenvrij, graanvrij en notenvrij.
Het meel wordt vaak gebruikt als verdikkingsmiddel bij het koken en bakken. Het heeft een neutrale smaak en een enigszins taaie textuur als het wordt gekookt. Tapioca word veel gebruikt in recepten zoals mousses, puddingen, yoghurt, jello, sauzen, crockpot recepten en nog veel meer zonder het gebruik van gewone meel of andere sterk bewerkte ingrediënten.
Tapiocameel wordt bij glutenvrij bakken gebruikt als vervanging voor tarwemeel en het kan ook worden gebruikt om noedels, brood en andere glutenvrije producten te maken.
In sommige delen van de wereld wordt tapiocameel zelfs gebruikt om flatbread, korstjes, cakes, koekjes, chips, tortilla’s en een melkwitte vloeistof te maken dat lijkt op kokos- of zuivelmelk.
Als je een allergie hebt voor noten, kokosnoot of andere glutenvrije granen en volg je een low-FODMAP dieet of glutenvrij dieet, dan zal je ontdekken dat tapioca echt van pas kan komen!
Hoe word tapioca gemaakt?
Om tapioca te maken worden de cassavewortels eerst geoogst en verwerkt. De buitenste schil wordt verwijderd en de wortels worden geraspt of vermalen tot pulp. Deze pulp wordt vervolgens geperst om de zetmeelrijke vloeistof te extraheren. De vloeistof blijft staan zodat het zetmeel vervolgens naar de bodem kan zakken. De resterende vloeistof wordt verwijderd en het zetmeel wordt verder verwerkt om tapiocaparels, vlokken of bloem te maken.
Tapioca parels worden ook wel boba genoemd en vaak gebruikt in bubbelthee of andere drankjes waar ze een unieke textuur toevoegen.
Voedingswaarde tapioca
Een portie tapiocameel van een kwart kopje bevat ongeveer:
100 calorieën
26 gram koolhydraten
Bijna nul % suiker, vet en eiwit
Tapioca bestaat uit bijna alle koolhydraten en is zeer laag in alle soorten vetten, suiker, vezels, eiwitten, natrium en essentiële vitamines of mineralen.
Over het algemeen is tapioca een veelzijdig ingrediënt met verschillende culinaire toepassingen en gewaardeerd om zijn verdikkende eigenschappen en glutenvrije karakter.
”Tapioca staat ook bekend als cassavemeel of tapiocazetmeel”
Wat is het verschil tussen tapiocameel en cassavemeel?
Cassavemeel en tapiocameel zijn vergelijkbaar en worden allebei gemaakt van dezelfde plant.
Cassavewortels zijn bruin en hebben een ruwe schil, terwijl de binnenkant zachter is en een geelwitte kleur heeft. Tapioca is het gebleekte en geëxtraheerde zetmeel van de cassavewortel, terwijl maniokmeel wordt gemaakt van de hele wortel.
Cassavemeel bevat ook weinig vezels, calorieën, vet en eiwitten maar bevat wel meer vitamine C dan tapiocameel.
Beide soorten meel zijn geschikt als je geen gluten wilt consumeren en het is onwaarschijnlijk dat ze allergieën veroorzaken. Ze worden beide vaak gebruikt in recepten voor verdikking en hebben vergelijkbare eigenschappen.
Over het algemeen geven sommige mensen er echter de voorkeur aan cassavemeel te gebruiken boven tapiocameel omdat het de neiging heeft minder verwerkt te zijn. Extractie en verwerking zijn meestal niet nodig om cassavemeel te maken aangezien de wortel van nature wordt gekweekt, geschild, gedroogd en vervolgens gemalen.
Het is mogelijk dat cassavemeel gemakkelijker verteerbaar is voor mensen met een gevoelig spijsverteringsstelsel omdat het minder geconcentreerd is in puur zetmeel. Voor de meeste mensen is er over het algemeen geen enorm verschil tussen de twee en het gebruik is vergelijkbaar.
”Tapioca is glutenvrij, graanvrij en notenvrij”
Wat zijn de voordelen van tapioca?
Enkele voordelen van het gebruik van tapiocameel of andere vormen van tapioca bij het koken of bakken zijn:
Weinig calorieën, suiker en vet
Tapioca bevat verhoudingsgewijs meer koolhydraten en water dan veel andere glutenvrije meelsoorten zoals:
• Rijst
• Amandel
• Kokos
• Boekweit
• Maïs
• Teff
• Garbanzo
Dit komt omdat het heel weinig eiwitten, suiker of vet bevat. Het bevat ook weinig calorieën en kan het in veel gezonde recepten worden gebruikt als je op je gewicht moet letten.
Het gebruik van tapioca in recepten kan een goede manier zijn om het gebruik van boter, olie, room of zuivelproducten te verminderen. Het is geschikt voor mensen met een caloriearm dieet en mensen met diabetes, symptomen van hoge bloeddruk, hoog cholesterol, allergieën en spijsverteringsproblemen.
Glutenvrij, graanvrij en notenvrij
Er is een reden waarom mensen die het Paleo-dieet, het FODMAP-dieet of het auto-immuunprotocol volgen graag tapioca gebruiken.
Tapioca is namelijk:
• Graanvrij
• Notenvrij
• Zuivelvrij
• Veganistisch
• Zaadvrij
• Glutenvrij
• Bijna helemaal suikervrij
Producten die gemaakt zijn van cassave zijn licht verteerbaar en worden vaak aanbevolen voor mensen met spijsverteringsproblemen zoals:
• Glutenintolerantie
• Coeliakie
• Noten- of zaadallergieën
• Diverticulitis
• Prikkelbare darm syndroom
Tapiocameel is een goed alternatief voor traditioneel tarwemeel, meel voor alle doeleinden of zelfs meel op basis van noten zoals amandelmeel. Het heeft een verscheidenheid aan toepassingen bij het bakken zonder ongewenste gluten of andere ingrediënten toe te voegen.
Tapioca kan meestal worden gebruikt door mensen met een gevoelige spijsvertering of mensen die moeite hebben met het eten van ander meel. Het is zelfs veilig voor mensen die een gematigde vorm van het auto-immuunprotocoldieet volgen, dat veel bronnen van koolhydraten beperkt.
Bindt en verdikt recepten
Vergeleken met andere meelsoorten absorbeert en behoudt tapioca een hoger watergehalte. Dit betekent dat het goed werkt bij het binden, verdikken en bevochtigen van recepten. Hoewel glutenvrij bakken soms moeilijk kan zijn zonder de plakkerige en veerkrachtige kwaliteit van glutenproteïne kan het toevoegen van wat tapiocameel helpen voorkomen dat recepten afbrokkelen en te droog worden.
Het zal niet rijzen zoals gist en dit betekent dat het niet altijd een succes is bij het maken van brood of cake maar het heeft de neiging om recepten beter bij elkaar te houden dan meel van amandel, garbanzo of kokos.
Licht verteerbaar en geeft energie
Tapioca is licht verteerbaar en zacht voor de maag. Dit maakt het een populaire keuze voor mensen met spijsverteringsproblemen en tijdens het herstellen van een ziekte.
Het is ook een goede bron van koolhydraten en zorgt voor een snelle en duurzame energieboost. Dit kan met name gunstig zijn voor atleten of mensen die een energierijk dieet nodig hebben.
Het is smaakloos en geurloos
Tapioca is qua smaak en geur vrijwel niet terug te vinden in recepten en om deze reden wordt het gebruikt in zowel zoete als hartige gerechten. Het heeft een positief effect op de textuur en het “mondgevoel” van recepten.
Het kan helpen bij:
• Producten sponziger en veerkrachtiger te maken
• Bruin worden bevorderen
• Korsten helpen knapperig te worden
Verder verstoort het de smaak van andere ingrediënten niet veel.
Als je de smaak van ander glutenvrij of gekiemd graanmeel onaangenaam vindt dan zal je tapioca waarschijnlijk een betere optie vinden.
”Er zijn verschillende soorten tapioca te koop”
Wat voor soorten tapioca zijn er?
Zoals je inmiddels hebt gelezen zijn er verschillende soorten tapioca producten die gemaakt kunnen worden van de cassavewortel. We hebben de meest gebruikte voor je op een rij gezet!
Tapioca word in verschillende vormen verkocht:
Tapiocameel
Tapiocameel heeft de consistentie van een fijne meel en is een veelgebruikt ingrediënt voor glutenvrij bakken.
Tapiocazetmeel – vaak een andere naam voor tapiocameel
Dit is een oplosbaar poeder dat vaak gebruikt voor het verdikken van sauzen en het absorberen van vloeistof. Als een recept tapiocazetmeel vereist dan kun je in plaats daarvan ook prima tapiocameel gebruiken aangezien de twee bijna altijd hetzelfde zijn.
Tapioca parels
Tapioca parels zijn kleine witte of ondoorzichtige parels die oplossen bij verhitting in water. De parels worden in sommige culturen ook wel boba genoemd en geproduceerd door vochtig tapiocazetmeel onder hoge druk door een zeef te halen.
Tapioca vlokken
Tapioca vlokken zijn er in grove of fijne variëteiten en worden op dezelfde manier gebruikt als zetmeel of meel.
Alle soorten tapioca kunnen door elkaar worden gebruikt maar tapiocameel of zetmeel is meestal de beste optie om te gebruiken bij het bakken. Van cassavewortel wordt tapiocameel of tapiocazetmeel gemaakt door de zetmeelrijke wortel te schillen, raspen en drogen. Tijdens dit proces word al het water en ook de vezels verwijdert zodat het een poederachtig, fijn, gegranuleerd bloemmengsel vormt.
Van alle soorten tapioca die tegenwoordig worden verkocht zijn tapiocaparels de meest verkrijgbare en meest verkochte. Als je ooit tapioca pudding hebt gemaakt of gegeten dan is de kans erg groot dat je al tapiocaparels hebt gegeten.
Wanneer je tapioca gebruikt bij het koken dan absorbeert tapioca een grote hoeveelheid water en krijgt het een gelachtige consistentie. Dit is handig voor het nabootsen van de effecten van vetten, zuivelproducten, maizena of andere veel voorkomende voedingsadditieven.
”Probeer verschillende methodes uit voor het beste resultaat”
Hoe gebruik je tapioca?
Voor het beste resultaat bij het koken of bakken met tapiocameel kun je het beste gebruiken in combinatie met andere glutenvrije meelsoorten. Tapiocameel, vlokken, stokjes en parels vormen een gladde en gelachtige substantie nadat ze water hebben opgenomen dus ze moeten worden gecombineerd met voldoende vloeistof om opnieuw gehydrateerd te worden.
Tapioca neemt bijna direct vloeistof op, vooral als de vloeistof wordt verwarmd en langzaam door de bloem wordt geroerd. Slechts een paar druppels vloeistof kunnen genoeg zijn om tapiocameel om te zetten in een gladde deegachtige pasta die uiteindelijk kan worden gebruikt om bijvoorbeeld cake of brood van te maken.
Tapioca kan tot tweemaal zijn volume in water opnemen waarna het opzwelt en erg zacht en dik wordt. Dit zorgt ervoor dat het perfect is om vocht toe te voegen aan gebakken recepten of om sauzen te verdikken. Eén van de voordelen van tapioca is dat het vrijwel smaak- en geurloos is en geen kleur heeft die het uiterlijk van recepten verandert. Tapioca is namelijk meestal wit als het rauw is en bijna doorschijnend als het eenmaal gekookt is.
Het is nu ook mogelijk om tapiocaparels of stokjes te vinden die zijn gekleurd en deze worden vaak gebruikt om dingen als jello of bubble tea van te maken.
Enkele veel gebruikte manieren om tapiocameel in recepten te gebruiken zijn:
• Vocht toevoegen aan dichte glutenvrije broden
• Knapperigheid toevoegen aan pizza of taartbodems
• Bite geven aan gebakken producten zoals koekjes
• Pannenkoeken of flatbread maken
• Vormende vulling voor glutenvrije taartjes
• Verdikkingssauzen, soepen of stoofschotels
• Helpen bij het vormen van taartvulling
• Pudding of vla maken
• Maizena vervangen – gebruik twee eetlepels tapiocameel voor elke eetlepel maizena
Hoeveel tapioca moet je gebruiken?
Normaal gesproken kan tapiocameel worden gebruikt in een verhouding van 1:1 voor tarwemeel. Om bijvoorbeeld tarwebloem in recepten te vervangen door tapiocameel begin je met het gebruik van ongeveer 1 tot 1,5 eetlepel tapioca voor elke eetlepel tarwemeel in het originele recept.
Afhankelijk van de producent kan tapioca grof gemalen of fijner en puur zetmeel zijn. Dit betekent dat het niet altijd op dezelfde manier reageert in recepten. Het is daarom belangrijk om goed de verpakking te lezen voor instructies en aanbevelingen.
Voor het bakken van bijvoorbeeld koekjes heb je natuurlijk meer tapioca nodig dan voor het indikken van een saus. Een beetje tapiocameel is meestal voldoende om vloeistoffen te verdikken.
Bij glutenvrij bakken krijg je meestal de beste resultaten als je niet alleen tapiocameel gebruikt. Gebruik daarom ook andere meelsoorten waarbij je het geheel mengt. Bij te veel gebruik in een recept kan voedsel met tapiocameel slijmerig worden en daarom is wat minder vaak beter. Hoewel het niet veel smaak, geur of kleur toevoegt aan recepten vinden sommige mensen de gladde textuur onaangenaam vooral in sauzen of stoofschotels. Het is daarom belangrijk om hier mee te experimenteren om te kijken wat het beste is.
”Oplosbare tapiocavezels zijn een grote bron van isomalto-oligosachariden”
Is tapiocameel Keto vriendelijk?
Er is een ingrediënt dat wordt aangetroffen in veel zogenaamde keto-vriendelijke producten die oplosbare tapiocavezels worden genoemd. Oplosbare tapiocavezel is hetzelfde als prebiotische tapioca en organische non-GMO tapiocavezel.
Oplosbare tapiocavezels zijn een grote bron van isomalto-oligosachariden en dit is een veelgebruikte zoetstof. Vroeger dacht men dat dit prima was maar tegenwoordig raad men het gebruik ervan niet langer aan. Meer recente studies tonen aan dat isomalto-oligosachariden hetzelfde glycemische effect heeft als glucose en dextrose. Het is eigenlijk nog erger om te gebruiken dan suiker. Als je keto vriendelijk voedsel wilt eten en in ketose wilt blijven dan wil je misschien wegblijven van tapiocameel en tapiocavezels.
”Tapioca is voor de meeste mensen veilig om te consumeren”
Wat zijn de bijwerkingen en risico's van tapioca?
Tapioca bevat niet erg veel biologisch beschikbare voedingsstoffen en daarom is het waarschijnlijk het beste om de consumptie niet te overdrijven en het ook te combineren met andere voedzame voedingsmiddelen. In plaats van bijvoorbeeld een zoete bubble tee te maken met tapioca kun je het gebruiken om zelfgemaakte desserts te verdikken zoals pudding of yoghurt gemaakt met rauwe melk, avocado of kokosroom.
Probeer het te combineren met kokos- of amandelmeel om het vezelgehalte van recepten gemaakt met tapiocameel te verhogen. Voor een extra boost in antioxidanten, vitamines, mineralen en gezonde vetten kun je superfoods toevoegen zoals:
• Lijnzaad
• Chiazaad
• Sesamzaad
• Blauwe bessen
• Lokale rauwe honing
Let erop dat de cassaveplant bij verkeerde verwerking mogelijk giftig kan worden. Dit is zeer zelden het geval bij commercieel verpakte tapioca maar toxiciteit is in het verleden verschillende keren gemeld.
Tapioca bevat van nature cyanide dat giftig is voor mensen wanneer het op bepaalde manieren in wisselwerking staat met darmmicroben. De meeste cyanide wordt verwijderd tijdens het schillen, koken en verwerken en het komt gelukkig zelden terecht in het eten.
Cyanide komt voor in meer dan 2.000 verschillende planten en wanneer het vergiftiging veroorzaakt dan kunnen de volgende symptomen optreden:
• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Versnelde hartslag
• Zwakte
• Flauwvallen
Hoewel vergiftiging door het eten van tapioca zeer onwaarschijnlijk is, is het goed om je bewust te zijn van het risico tijdens het gebruik ervan.
Tips:
1) Het is belangrijk om tapioca korrels nooit in koud water te zetten want dan lossen ze gedeeltelijk op. Zet ze in ruim kokend water met een beetje zout en kook ze tot ze doorzichtig zijn. Als je kleine pareltjes hebt dan kan het in 20 minuten klaar zijn maar bij grotere kan het soms wel anderhalf uur duren
2) Als je tapiocaparels gebruikt, met name voor bubble tea- of dessertrecepten dan is het van cruciaal belang om ze goed te laten weken voordat je ze gaat koken. De meeste tapiocaparels moeten meestal 30 minuten in water worden geweekt om ze te verzachten en te hydrateren
3) Bij het gebruik van tapiocameel of parels in is het belangrijk om de juiste hoeveelheid af te meten. Te veel tapioca kan resulteren in een dikke en gomachtige textuur, terwijl te weinig voor onvoldoende verdikking zorgt
4) Tapioca heeft de neiging om samen te klonteren en aan de bodem van de pan te kleven tijdens het koken. Om dit te voorkomen moet je continu roeren tijdens het bereiden van gerechten zoals pudding of ingedikte sauzen
Tapioca is rijk aan vitamine C
Tot slot
Tapioca stond centraal in dit artikel. Bak jij weleens brood, cake of andere recepten? En gebruik je daar tapiocameel voor of ga je dat na het lezen van dit artikel doen? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Waar zit calcium in?
Waar zit kalium in?
