Expert: Jaap Gerrijts | 31 maart 2023 | Leestijd: 7 minuten
Rozemarijn
Rozemarijn is een veelzijdige plant dat al duizenden jaren door de mens wordt gebruikt. Rozemarijn is een heerlijk kruid dat je gerecht een frisse en aromatische smaak geeft. Bovendien staat dit bijzondere kruid bekend om haar medicinale krachten.
Rozemarijn kent vele gezondheidsvoordelen. In dit artikel leggen we uit welke dat zijn en vertellen we hoe je het kunt verwerken in heerlijke, gezonde gerechten. Lees je mee?!
Rozemarijn
Rozemarijn is een populaire kruid dat mensen voor allerlei verschillende dingen gebruiken. Ze gebruiken het in hun eten, thee, marinades, stoofschotels, soepen en conserveringsmiddelen. Wist je dat rozemarijn zelfs in bepaalde cosmetica word gebruikt zoals parfums en haarverzorgingsproducten?
De Latijnse naam voor rozemarijn is Salvia rosmarinus en de plant komt oorspronkelijk uit het Middellandse-Zeegebied. Het zit in dezelfde plantenfamilie als munt maar heeft niet dezelfde uitgesproken mentholsmaak.
Deze kruidige plant is ook een bron van geconcentreerde etherische olie die wordt gebruikt om aandoeningen zoals pijn, ontstekingen, maag,- en darmpijn, angst en ademhalingsproblemen te verlichten. De etherische olie van rozemarijn bevat veel beschermende stoffen zoals:
• Rozemarijnzuur
• Kamfer
• α-pineen
• Rosmanol
• Borneol
• Carnosinezuur
• Carnosol
Het heeft een sterke geur en smaak en zit boordevol antioxidanten, vluchtige oliën en andere beschermende fytochemische verbindingen. Rozemarijnzuur is de belangrijkste fytonutriënt in rozemarijn en het heeft een aantal speciale effecten.
Rozemarijn kan de haargroei helpen stimuleren wanneer het als olie wordt gebruikt en op de hoofdhuid wordt aangebracht. Een recente studie toonde een aanzienlijke verandering aan bij het gebruik van rozemarijn om cognitieve achteruitgang te helpen remmen. Een andere studie toonde aan dat rozemarijn de insulinegevoeligheid kan verhogen en helpen bij het afvallen. Rozemarijn is daarnaast ook neuroprotectief.
Er zijn nog meer potentiële voordelen bij het gebruik van rozemarijn:
• Epilepsie
• Pijnstilling
• Onvruchtbaarheid
• Spanning
• Constipatie
• Spierpijn
• Suikerziekte
• Ontsteking
Als je last van insulineresistentie hebt dan is rozemarijn een heel goed kruid om regelmatig in je eten te gebruiken.
”Rozemarijn is antimicrobieel en rozemarijnolie kan de haargroei stimuleren”
6 gezondheidsvoordelen van Rozemarijn!
Waar is rozemarijn allemaal goed voor? Afgezien van een aangename geur en smaak is deze kruid een uitstekende bron van ontstekingsremmende en antioxiderende stoffen en essentiële voedingsstoffen zoals vitamine A, B6, C, calcium en ijzer.
Hier zijn enkele van de belangrijkste voordelen en toepassingen van rozemarijn:
Verbeteren van humeur
De geur van rozemarijn word beschouwd als een cognitieve stimulans en kan je helpen om je meer wakker en gefocust te voelen. Sommige onderzoeken hebben laten zien dat verbindingen in rozemarijn en rozemarijnolie neurobeschermende effecten hebben en het vermogen om geheugen en cognitieve prestaties te verbeteren door de afbraak van acetylcholine te voorkomen. Acetylcholine is een neurotransmitter in de hersenen die bijdraagt aan concentratie en geheugenbehoud.
Daarnaast word het opbeurende en stimulerende aroma van rozemarijn in verband gebracht met:
• Verminderen van slaperigheid
• Lagere stressniveaus
• Verbeterde stemming
Dit heeft te maken met het vermogen om de afgifte van het “stresshormoon” cortisol te verminderen. Dit is dan ook de reden waarom je rozemarijn aantreft in sommige kaarsen, sprays, aromatherapie-oliën en nog veel meer!
Rijk aan antioxidanten
Vanwege het rijke aanbod aan antioxidanten en bioactieve chemicaliën zoals carnosol- en caffeoylderivaten kan het consumeren van rozemarijn helpen oxidatieve stress te bestrijden en het immuunsysteem te ondersteunen. Het is ook bekend dat het een gezonde bloedsomloop bevordert en beschermt tegen ontstekingen die tot pijn kunnen leiden.
Een andere manier waarop de antioxidanten van rozemarijn geneeskrachtig kunnen werken is vanwege het vermogen om de gezondheid van de huid te bevorderen door schade door vrije radicalen te bestrijden die tot tekenen van veroudering leidt.
Helpt bij slechte spijsvertering
Rozemarijn is lange tijd een natuurlijke remedie geweest voor verschillende spijsverteringsproblemen zoals:
• Brandend maagzuur
• Opgeblazen gevoel
• Verlies van eetlust
• Buikpijn
De kruid lijkt in staat te zijn om de afgifte van spijsverteringsvloeistoffen zoals gal te stimuleren. Dit kan helpen bij de spijsvertering en de normale opname van voedingsstoffen ondersteunen.
Bevorderen van haargroei
Rozemarijn wordt in de vorm van rozemarijnolie aangetroffen in sommige haarverzorgingsproducten die bedoeld zijn om de haargroei en een gezonde hoofdhuid te bevorderen. Het wored veel gebruikt tegen roos en huidirritatie die uitdroging veroorzaken. Het kan ook de negatieve effecten van testosteron op de haarzakjes verminderen wat kan zorgen voor haaruitval, kaalheid en dun haar.
Bevorderen van de stofwisseling
Rozemarijn is in verband gebracht met het bevorderen van de stofwisseling zoals het helpen behandelen van een hoge bloedsuikerspiegel en een slechte insulinegevoeligheid. Hoewel het waarschijnlijk niet genoeg zal zijn om diabetes te voorkomen, wordt het aanbevolen voor mensen die hun hoge bloedsuikerspiegel willen verbeteren.
Natuurlijke antimicrobiële eigenschappen
Binnen rozemarijn zijn er verbindingen die kunnen helpen beschermen tegen uitbreiding van bepaalde soorten schadelijke bacteriën die onder andere bijdragen aan infecties. Extracten uit rozemarijn worden in sommige gevallen zelfs gebruikt als voedselconserveringsmiddelen omdat ze kunnen helpen de groei van bacteriën te stoppen.
De geur van rozemarijn werkt ook als een natuurlijk insectenwerend middel en kan helpen bij het voorkomen van insectenbeten zoals teken en andere insecten die ziekten en virussen kunnen verspreiden.
”Kruidenthee met rozemarijn is niet alleen lekker maar ook gezond!”
Hoe kun je rozemarijn gebruiken?
Rozemarijn wordt over de hele wereld veel gebruikt als culinair kruid. Hier zijn enkele voorbeelden wat je er mee kunt doen:
• Kruidenthee van maken om de spijsvertering en ontspanning te bevorderen
• Kruiden van vlees
• Toevoegen aan marinades voor lams-, varkens-, kalkoen- en kipgerechten
• Rozemarijnblaadjes aan soepen en dranken toevoegen vanwege de smaak en voedingswaarde
• Gedroogd of vers is toegevoegen aan stoofschotels, vis, aardappelen, salades, pasta’s en brood
• Je eigen insectenverdelger maken
• Gebruiken in eigen gemaakte kaarssen, badolie of shampoo
Kun je verse rozemarijn eten?
Ja, hoewel het meestal wordt gebruikt in warme gerechten of om kruidenthee van te maken.
Als je verse takjes rozemarijn hebt dan kun je het kruid gebruiken door het eerst af te spoelen met water en dan de takjes van de houtachtige stengels te halen voordat je ze fijn hakt. Een andere optie is om hele takjes te gebruiken en die aan stoofschotels en vleesgerechten toegevoegen en voor het opdienen verwijderen.
Hoe kan ik rozemarijn bewaren?
Bind tozemarijn in bosjes en hang het ondersteboven op een donkere en droge plek. Na ongeveer een week zijn de kruiden gedroogd. Gedroogde kruiden kunnen vele maanden bewaard blijven als je ze in een afgesloten bakje bewaard.
Om verse rozemarijn te bewaren kun je de takjes in een vochtige papieren handdoek wikkelen en leg je ze vervolgens in een plastic zak in de koelkast.
Hoe maak je rozemarijnthee? En kun je elke dag rozemarijnthee drinken?
Recept:
• Meng 1 theelepel gehakte verse rozemarijn kruiden met 0,25 cl water
• Laat de kruiden 5 minuten of langer trekken, afhankelijk van de sterkte die je prettig vind
• Je kunt ook andere kruiden en smaakversterkers toevoegen zoals lavendel, tijm, peterselie, citroensap of rauwe honing. Voeg rauwe honing pas tie als de thee wat is afgekoeld om de werkzame stoffen te behouden
Het drinken van 1 tot 2 kopjes rozemarijnthee per dag is voor de meesten mensen veilig maar wees voorzichtig als je medicijnen gebruikt
Kun je rozemarijnolie opeten?
Rozemarijnolie mag niet intern worden ingenomen. De olie is voor de meeste mensen veilig om topisch op de huid te gebruiken of om in te ademen via aromatherapie. Vermijd de olie op open wonden te plaatsen en vraag de arts om advies over het gebruik ervan als je zwanger bent.
”Rozemarijn groeit tegenwoordig in Azië, Amerika en Europa”
Rozemarijn in de tuin of op het balkon?
Je kunt je eigen rozemarijn prima in de tuin of het balkon houden en af en toe een takje eraf halen om te gebruiken. Enkele van de variëteiten die het meest worden gekweekt als keukenkruiden zijn blue boy, Spice Islands en witte rozemarijn.
Rozemarijn is een houtachtig kruid dat wel 15 tot 20 jaar oud kan worden. Het is een groenblijvende struik met een gemiddelde hoogte van 1 meter. De bloeiperiode van de plant is van maart tot en met mei. Rozemarijn heeft paarse, witte of blauwe bloemen en geurige leerachtige bladeren die een beetje op dennennaalden lijken.
Rozemarijn groeit het beste op een droge en goed doorlatende grond. Geef de plant minimaal water en als het erg droog is kan je wat meer geven. Geef rozemarijn daarnaast een mulchlaagje in de lente en herfst en een kalkhoudende basisbemesting. Geef de plant alleen van maart tot september wat extra mest.
Rozemarijn is een wintergroene plant maar kan slecht tegen vorst. Je kunt de plant ook prima onder glas kweken of binnen zetten.
Kun je rozemarijn helemaal terugsnoeien?
Snoeien kan op vrijwel elk moment maar na de winter is het wel een must omdat de plant snel verhout en ouder wordt. Snoei alle takken wat terug maar nooit tot in het kale hout. Zorg er voor dat er altijd nog wat groen aan de takken zit. Je kunt er ook voor kiezen om de plant na de bloei een opknapbeurt te geven door hem terug te snoeien.
”Rozemarijn kan bij sommige mensen een allergische reactie geven”
Wat zijn de risico's en bijwerkingen van rozemarijn?
Als je rozemarijn gebruikt in gerechten dan wordt dit over het algemeen als veilig beschouwd. Wanneer grote hoeveelheden worden geconsumeerd en vooral als etherische olie of extract dan kan het mogelijk enkele bijwerkingen veroorzaken zoals:
• Maagklachten
• Braken
• Veranderingen in bloeddruk
• Spasmen
• Contactdermatitis
• Epileptische aanvallen
Deze bijwerkingen komen bijna nooit voor en zijn daarom erg zeldzaam.
Essentiële olie van rozemarijn is door overheisdinstanties erkend als veilig voor het gebruik als voedseladditief. Rozemarijnextracten worden al meer dan 20 jaar in de voedingsindustrie gebruikt als zowel smaakstof en conserveermiddel maar het is mogelijk dat sommige mensen in zeldzame gevallen allergische reacties op rozemarijn ervaren.
Als je allergisch bent voor andere kruiden in de muntfamilie vermijd dan het gebruik van rozemarijn en wees voorzichtig met het aanbrengen van producten die essentiële olie van rozemarijn bevatten.
Medicijnen en wisselwerking
Rozemarijn heeft het potentieel om het urineren, de bloedstolling en de bloeddruk te veranderen. Dit betekent dat het mogelijk een wisselwerking kan hebben met bepaalde medicijnen en in deze gevallen moet worden vermeden. Overleg eerst met je arts voordat je grote hoeveelheden rozemarijn of essentiële olie aan je eten toevoegt als je de volgende medicatie gebruikt:
• Diuretica
• Antistollingsmiddelen – bloedverdunners
• ACE-remmers voor hoge bloeddruk
• Lithium voor psychische stoornissen
Tips:
1) Rozemarijn houd van een zonnige plek, beschutting en kan niet goed tegen vorst
2) Overleg eerst met de arts als je grote hoeveelheden rozemarijn gebruikt en hartpatiënt bent
3) Rozemarijn is gevoelig voor wortelrot en schimmel, geef hem daarom niet teveel water
4) Rozemarijn smaakt heerlijk bij kip, varkenshaas, rund, wild, kalkoen en vis
Tot slot
Rozemarijn stond centraal in dit artikel. Heb jij weleens rozemarijn gebruikt tijdens het bereiden van een gezond gerecht? En was dat bij kip, rundvlees of vis? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Waar zit calcium in?
Vitamine B6 tekort
