Expert: Jaap Gerrijts | 21 maart 2023 | Leestijd: 8 minuten
Rode rijst
Rode rijst wordt al duizenden jaren gegeten in Aziatische landen. Het wordt gebruikt als natuurlijke kleurstof, smaakmaker en ingezet ter ondersteuning van de gezondheid.
Rode rijst wordt in Nederland alleen in supplement vorm gebruikt. In dit uitgebreide artikel leggen we uit wat rode rijst is en vertellen we wat de mogelijke bijwerkingen of gevaren zijn. Lees je mee?!
Rode rijst
Rode rijst wordt ook wel ‘rode gist rijst’ genoemd en het wordt gemaakt door een soort gist genaamd Monascus purpureus met rijst te fermenteren. Zodra de rijst is gecombineerd met de fermenterende gist dan krijg je rode gistrijst wat helder roodachtig en paars van kleur is.
Door de fermentatie ontstaat de kleur en de werkzame stof genaamd monacoline. Dit extract van rode rijst en gist wordt gebruikt om een supplement te maken dat word gebruikt voor het verlagen van het cholesterol en het verbeteren van de spijsvertering en de bloedsomloop.
Deze rijstsoort is al honderden jaren enorm populair in China waar het Ang-Khak word genoemd. Rode rijst heeft nog meer namen zoals rode gefermenteerde rijst, rode rijstkoji, akakoji, went-rijst en rode kojic-rijst.
In de Chinese geneeskunde word het al ruim 1000 jaar gebruikt vanwege de verschillende gezondheidsvoordelen die het kan bieden.
In Azië wordt rode rijst in poedervorm gebruikt om een verscheidenheid aan producten te kleuren zoals:
• Vis
• Kaas
• Azijn
• Vlees
• Tofu
• Gebak
Rode rijst is ook te vinden in sommige alcoholische dranken zoals Japanse sake en Koreaanse rijstwijnen. Ook hier geeft het een rode tint aan deze dranken.
In Azië is het vrij normaal om rode rijst te eten en er word geschat dat men gemiddeld tussen de 14 en de 55 gram eet per dag.
Wat doet rode rijst precies?
Het interessante van rode rijst is dat het een van nature voorkomende chemische stof bevat genaamd monacolines. Monacolines helpt de productie van cholesterol blokkeren. Hierdoor word het steeds vaker gebruikt als natuurlijke statinevervanger. Statines zijn medicijnen die een enzym in het lichaam blokkeren dat verantwoordelijk is voor een tussenstap bij de vorming van cholesterol.
Wist je dat ruim 60% van alle Nederlanders een te hoog cholesterol heeft 2 miljoen mensen statines gebruiken? Statines staan erom bekend dat ze onder andere spierpijn, leverschade, geheugenverlies, hoge bloedsuikerspiegel en zelfs de ontwikkeling van diabetes type 2 kunnen veroorzaken. Er zijn mensen die geen statines kunnen verdragen en gebruiken daarvoor in de plaats rode rijst.
Hoe zit dat met die monacolines?
Eén van deze monacolines die soms in rode rijst supplementen word aangetroffen heet monacoline K. Dit is controversieel omdat deze chemische stof een actieve statineachtige verbinding zou zijn met dezelfde chemische samenstelling als de algemeen voorgeschreven statines zoals lovastatine en mevinoline. Dit is zorgwekkend omdat potentiële gevaren van statines de volgende problemen kunnen veroorzaken:
• Depressie
• Spierpijn
• Spierzwakte
• Duizeligheid
• Cognitieve stoornissen
• Hartfalen
• Kanker
Onderzoekers weten niet zeker of rode rijst met succes cholesterol verlaagt omdat het monacolines bevat of vanwege de natuurlijk voorkomende plantaardige stoffen zoals fytosterolen en isoflavonen en het gehalte aan onverzadigde vetzuren.
Sommige onderzoekers zijn van mening dat aangezien de monacoline in rode gistrijst minder is dan wat wordt aangetroffen in voorgeschreven statines, deze andere stoffen ook een rol moeten spelen bij het vermogen van rode gistrijst om cholesterol te verlagen. Hier zal in de nabije toekomst nog meer onderzoek naar gedaan worden.
”Rode gist word vaak gebruikt als vervanging voor statines”
5 gezondheidsvoordelen van rode rijst!
Rode rijst staat erom bekend dat het kan worden gebruikt bij een te hoog cholesterol en hier zijn vele onderzoeken naar gedaan. Een supplement met rode rijst is ook onderzocht op andere gezondheidsvoordelen en wij hebben ze allemaal voor je op een rij gezet.
Ondersteuning bij een te hoog cholesterol
Supplementen met rode rijst worden vaak ingezet gebruikt om op natuurlijke wijze hyperlipidemie of een hoog cholesterolgehalte te verlagen. Van de rode gist die wordt gebruikt om rode rijst te maken is aangetoond dat het de werking stopt van een enzym in het menselijk lichaam dat helpt bij het vormen van cholesterol. Er zijn verschillende onderzoeken geweest die de positieve effecten van rode gistrijst op cholesterol aantonen.
In een onderzoek werd gekeken naar de effecten van suppletie met rode rijst op patiënten die conventionele statinegeneesmiddelen niet konden verdragen. De resultaten voor de 25 patiënten die ten minste vier weken of langer met rode rijst werden behandeld waren zeer positief. Bij de mensen die rode rijst namen en geen statines konden verdragen daalde het totale cholesterol gemiddeld met 13 procent, het LDL-cholesterol daalde met 19 procent en de rode rijst werd over het algemeen goed verdragen.
In een andere studie werden de effecten van rode rijst op 79 patiënten tussen 23 en 65 jaar oud met een hoog cholesterol geëvalueerd. Deze mensen slikten in totaal acht weken lang twee keer per dag 600 milligram rode rijst of een placebo. Uit de resultaten bleek dat de proefpersonen die de rode rijst namen een aanzienlijk grotere verlaging vertoonden van zowel het LDL cholesterolgehalte als het totale cholesterol.
Een vervolgstudie toonde aan dat rode rijst het volgende wist te behalen:
• 1,2 gram rode rijst per dag verlaagde het LDL-gehalte met 26 procent in acht weken
• 2,4 gram rode rijst per dag verlaagde het LDL-gehalte met 22 procent en het totale cholesterol met 16 procent in 12 weken.
Minder last van spiervermoeidheid
Wist je dat één van de belangrijkste klachten bij het gebruik van statines spiervermoeidheid is?
Ongeveer 10 tot 15 procent van de statinegebruikers heeft last van de skeletspieren. In een onderzoek werd er gekeken naar de effecten van 60 patiënten met abnormaal hoge cholesterolwaarden en met een laag tot matig cardiovasculair risico die simvastatine of rode rijst gebruikten.
Na vier weken gebruik van de statine of de rode rijst hadden de proefpersonen die simvastatine gebruikten een aanzienlijk hogere score voor spiervermoeidheid in vergelijking met de rode rijst groep die geen aanzienlijke veranderingen hadden in de spieren.
Hoewel beide groepen een daling van hun cholesterol hadden merkten de onderzoekers op dat de statinegebruikers minder lichamelijk actief waren wat zou kunnen door de vermoeidheid in de spieren. Men trok de conclusie dat rode rijst net zo goed werkte voor als de statine en minder vermoeidheid als bijwerking gaf.
Verbetering van de insulinegevoeligheid
Een studie toonde aan dat extract van rode rijst kan helpen bij het in balans houden van normale bloedsuikerspiegels. In deze studie werd speciaal gekeken naar de effecten van een supplement met berberine, rode gistrijst en policosanol in vergelijking met een placebo op de insulineresistentie bij mensen met het metabool syndroom.
De studie duurde 18 weken en de groep die het supplement met rode rijst gebruikte had een aanzienlijke afname van de insulineresistentie, LDL=cholesterol en het algehele cholesterol.
Vermindering van oxidatieve stress in het lichaam
Een dubbelblinde, placebogecontroleerde en gerandomiseerd onderzoek waar 50 patiënten met het metabool syndroom aan mee deden kregen een supplement met rode rijst en olijfextract. Uit dit onderzoek bleek dat de lipoproteïne-geassocieerde fosfolipase A2 en geoxideerde lipoproteïne met lage dichtheid sterk verminderde. Dit is belangrijk omdat deze biomarkers zijn van oxidatieve schade of stress die een belangrijke rol spelen bij ziektevorming.
Het verminderen werd in dit geval in verband gebracht met een vermindert risico op hart- en vaatziekten bij mensen met het metabool syndroom.
Ondersteuning bij overgewicht
Rode rijst is ook onderzocht op ondersteuning bij obesitas in combinatie met een hoog cholesterol gehalte. Hierbij werden er vijf groepen gemaakt waarbij een vetrijk dieet, normaal dieet zonder behandeling en drie groepen op een vetrijk dieet. Deze laatste drie groepen werden verdeeld onder:
• Eén gram rode rijst per kilogram per dag gedurende acht weken
• Eén gram rode rijst per kilogram per dag gedurende 12 weken
• 2,5 gram rode rijst per kilogram per dag gedurende acht weken
Wat kwam er uit dit onderzoek? Rode rijst voorkwam het aankomen van gewicht en verbeterde de atherogene index. Een atherogene index berekend de verhouding van de “slechte” cholesterol naar “goed” cholesterol.
Het word gebruikt om aan te kunnen tonen hoeveel kans een persoon heeft op hart- en vaatziekten. Men concludeerde dat suppletie met rode rijst kon helpen bij de behandeling van een te hoog cholesterol en overgewicht.
”Rode rijst kan in sommige gevallen bijwerkingen geven”
Wat zijn de bijwerkingen van rode rijst?
Rode rijst word afgeraden voor kinderen en zwangere of borstvoeding gevende vrouwen. Sommige mensen kunnen allergisch zijn voor rode rijst en in dit geval is het belangrijk om direct te stoppen met het supplement.
Er zijn vele onderzoeken naar rode rijst waarbij ook gekeken werd naar de bijwerkingen en deze waren in de meeste gevallen mild. Bijwerkingen van rode rijst die voor kunnen komen zijn:
• Maagklachten
• Gasvorming
• Brandend maagzuur
• Duizeligheid
• Spierpijn
• Spierzwakte
Als een supplement een hoge dosering monacoline bevat dan is de kans op spierpijn en spierzwakte het grootst. Er is ook een kans op rhabdomyolyse en dit is een moeilijk woord voor overmatige afbraak van spierweefsel. Wanneer je last krijgt van spierpijn en spierzwakte tijdens het gebruik van rode rijst dan is het belangrijk om direct te stoppen en contact op te nemen met de huisarts.
Rode rijst word ook afgeraden bij het volgende:
• Leveraandoening
• Nieraandoening
• Mensen met hoger risico op kanker
• Musculoskeletale aandoeningen
• Infectie
• Na een orgaantransplantatie
• Meer dan twee alcoholische dranken per dag
Het gebruik van medicatie samen met rode rijst is niet altijd mogelijk. Als je medicatie gebruikt dan is het belangrijk om eerst met de arts of apotheker te overleggen of het samen gaat met rode gistrijst.
De volgende medicatie word aanbevolen om niet samen te gebruiken met rode rijst:
• Schimmelwerende medicijnen
• Antidepressiva
• Statines of andere cholesterolmedicijnen
• Antibiotica zoals erytromycine en claritromycine
• Geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken zoals ciclosporine
• Proteaseremmers dat gebruikt word om HIV te behandelen
”Rode rijst word vaak gecombineerd met CoQ10”
Hoe rode rijst te gebruiken?
Als je rode rijst als supplement gebruikt dan is het belangrijk om dit tijdens een maaltijd in te nemen. Het kan ook het beste worden ingenomen met CoQ10 om een tekort aan CoQ10 te voorkomen.
Wat is de juiste dosering?
Bij de meeste onderzoeken word een extract gebruikt van 600 milligram dat twee tot vier keer per dag wordt ingenomen. Dit kan twee keer per dag 1200 milligram zijn of vier keer per dag 600 milligram. Ten minste één onderzoek heeft laten zien dat oudere personen die acht weken lang elke dag 1200 milligram rode rijst innamen geen ernstige bijwerkingen hadden.
In de meeste gebruiksaanwijzingen worden veel lagere doseringen aanbevolen. Uit onderzoek is ook gebleken dat zelfs lage doseringen een positief resultaat laten zien.
De hoeveelheid monacolines in rode rijst supplementen kan verschillen. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat de hoeveelheid monacoline in rode rijst supplementen kan variëren van nul tot drie procent van het eindproduct.
Het kan enkele weken tot maanden duren voor je een duidelijk resultaat ziet in de verlaging van het cholesterol. Het is daarom belangrijk om geduld te hebben en het enige tijd te geven om te werken.
Tips:
1) Als je een te hoog cholesterol hebt dan is de basis gezond en gevarieerd eten en dagelijks voldoende bewegen
2) Overleg met je arts als je wilt overstappen van statines naar rode gist rijst
3) Lees goed op de verpakking wat de bron is van de inhoud en overschrijd de dagelijks aanbevolen hoeveelheid niet
4) Laat je waardes controleren bij de huisarts als je wilt weten of je een goed cholesterol hebt
5) Combineer rode rijst met CoQ10 omdat rode rijst de hoeveelheid CoQ10 in het lichaam kan verlagen
Tot slot
Rode rijst stond centraal in dit artikel. Eet jij altijd gezond en gevarieerd? En beweeg je dagelijks minstens een uur? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met je vrienden op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Wat te doen tegen spierpijn?
Duizeligheid bij ouderen
