Expert: Jaap Gerrijts | 8 december 2022 | Leestijd: 7 minuten
Nikkel
Nikkel is een niet-essentieel sporenelement dat in hele kleine hoeveelheden voorkomt in je voeding. Drop, chocolade, noten en peulvruchten bevatten iets meer nikkel dan andere levensmiddelen. Er is nog maar weinig bekend over de functie van nikkel in het lichaam. Wat we wel weten is dat nikkel een vervelend gezondheidseffect heeft bij mensen met een nikkelallergie.
Nikkel is een sporenelement waar nog niet veel over bekend is. In dit uitgebreide artikel vertellen we je wat we wel weten over nikkel en waarom het belangrijk is voor je algehele gezondheid. Lees je mee?!
Nikkel
In de jaren 1600 kwamen Duitse mijnwerkers per ongeluk nikkelerts tegen toen ze opzoek waren naar koper. Pas in de 18e eeuw kwam een Zweedse alchemist erachter wat de metaal nikkel was toen hij het ging extraheren. Nikkel is een hard, zilverwit metaal dat voorkomt in aarde, water en voedsel zoals noten, gedroogde bonen en chocolade.
Nikkel is een essentiële voedingsstof die betrokken is bij verschillende chemische processen in het lichaam. De exacte functies in het lichaam worden op dit moment nog niet goed begrepen.
Het sporenelement zit in het lichaam in slechts een kleine hoeveelheid gelijk aan ongeveer 1 milligram in totaal. Het is voornamelijk verdeeld over de botten, alvleesklier en speeksel. Nikkel wordt gebruikt om de ijzeropname te verhogen, bloedarmoede te voorkomen en osteoporose en andere aandoeningen te behandelen. Er is op dit moment geen goed wetenschappelijk bewijs om deze toepassingen te ondersteunen.
Je kunt blootgesteld worden aan nikkel door lucht in te ademen, water te drinken, voedsel te eten of sigaretten te roken. Huidcontact met verontreinigde grond of water kan ook leiden tot blootstelling aan nikkel. Hoewel nikkel een essentieel element is en een vitale functie vervult in de stofwisseling kan te veel gevaarlijk zijn voor de gezondheid.
Het lichaam heeft zeer kleine hoeveelheden nikkel nodig en daarom is het belangrijk om er niet teveel van in te nemen.
”Er is nog veel onduidelijk over nikkel”
Wat is de functie van nikkel?
Hebben we nikkel nodig? Ja maar niet veel. We hebben een nikkel nodig maar we weten niet precies waarom we dit mineraal nodig hebben of de optimale hoeveelheid die we zouden moeten krijgen. Onderzoeken op dieren doen vermoeden dat nikkel een rol kan spelen bij het gebruik van foliumzuur en vitamine B12 in het lichaam. Deze zijn beide nodig zijn om de gewenste niveaus van homocysteïne te behouden.
Homocysteïne is een aminozuur wat in grote aantallen giftig is en in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op hartaandoeningen en beroertes.
Een andere studie bij dieren heeft aangetoond dat de concentratie van nikkel de productie van bepaalde hormonen beïnvloedt zoals adrenaline en noradrenaline, prolactine en aldosteron. Het speelt ook een rol in het metabolisme van glucose en lipiden. Het lijkt er ook op dat nikkel betrokken is bij het handhaven van de integriteit van celmembranen en de stabiliteit van DNA en RNA.
Nikkeltekorten zijn ook in verband gebracht via onderzoek bij dieren met een slechte absorptie van ijzer en een veranderd metabolisme van calcium.
”Chocolade is één van de belangrijkste bronnen van nikkel”
In welke voeding zit nikkel?
Onze behoefte aan nikkel is heel laag. Volgens verschillende studies in Amerika hebben mensen mogelijk slechts 25 tot 35 microgram nikkel per dag nodig. Voedingsmiddelen die dit sporenelement bevatten zijn:
• Noten
• Chocolade
• Bonen
• Boekweit
• Zeevruchten
• Granen
• Gedroogde erwten
• Tomaten
• Peulvruchten
• Kool
Over het algemeen is de hoeveelheid nikkel die van nature aanwezig is in voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong sterk afhankelijk van de grond waarop ze zijn verbouwd. Hogere hoeveelheden worden gevonden in gehydrogeneerde plantaardige vetten, aangezien nikkel wordt gebruikt voor hun productie.
”Je hebt ongeveer 35 tot 100 microgram nikkel per dag nodig”
Hoeveel nikkel per dag?
Er is in Nederland geen dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vastgesteld voor nikkel. Je hebt er minimaal 25 tot 35 microgram per dag van nodig. Uit andere onderzoeken komt naar voren dat je er gemiddeld 100 microgram van nodig hebt en het blijkt dat sommige mensen soms wel 900 microgram op een dag binnen krijgen.
Omdat het sporenelement nog niet voldoende onderzocht is weet men het juiste getal niet. Wat wel zeker is dat verreweg de meeste mensen er dagelijks genoeg van binnen krijgen via water en voedsel.
Als je wilt weten wat de beste dosering voor jou kan zijn dan kun je dit het beste met de huisarts bespreken.
”Een tekort aan nikkel komt bijna nooit voor”
Is een tekort aan nikkel ernstig?
Over het algemeen wordt aan de vraag naar nikkel volledig voldaan doordat het in voldoende mate voorkomt in voeding. Er zijn echter enkele manieren waarbij een tekort zou kunnen optreden. Deze oorzaken zijn:
• Slechte opname via de darmen
• Stress
• Overmatig zweten
• Chronisch nierfalen
• Levercirrose
Deze tekortkomingen kunnen op hun beurt verkleuring van de huid, groeiproblemen, leverfalen, voortplantingsproblemen en verergering van reeds bestaande bloedarmoede veroorzaken.
Is teveel nikkel schadelijk?
Nikkelvergiftiging is vaak een verborgen oorzaak en dit kan gebeuren omdat het lichaam nikkel kan opslaan in lichaamsvet. Een teveel aan nikkel dat zich kan ophopen in de nieren, hersenen, lever, botten en de aorta kan leiden tot vergiftiging.
Symptomen die voor kunnen komen bij een teveel aan nikkel zijn:
• Hoofdpijn
• Hoesten
• Ademhalingsmoeilijkheden
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Braken
• Huiduitslag
• Mannelijke kaalheid
• Onvruchtbaarheid
• Pulmonaire fibrose
• Pijn op de borst
• Psychische problemen
• Visuele stoornissen
• Myocarditis
• Allergische reacties
Een hoge inname van nikkel is ook in verband gebracht met een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker, zoals long-, neus-, strottenhoofd- en prostaatkanker. Ook andere ziektes en aandoeningen zoals beroerte, astma, hartaanval en chronische bronchitis.
Omdat nikkel ook in vet oplosbaar is kan het interfereren met in vet oplosbare vitamines zoals vitamine A, D, E, K en essentiële vetzuren. Hierdoor kunnen deze stoffen onbruikbaar worden. Ontgifting van nikkel is essentieel om vitamine- en aminozuur onevenwichtigheden goed te herstellen.
Sommige mensen zijn genetisch vatbaar voor nikkeltoxiciteit. De reden hiervoor is dat bepaalde genen die behoren tot leverontgiftings routes die normaal gesproken te maken hebben met nikkel ontgifting zijn verwijderd. In dit geval kan een genetische test dit aantonen en kan een gespecialiseerd voedingsprogramma helpen bij het ontgiften van nikkel.
De beste manier om erachter te komen of je giftige niveaus van nikkel in het lichaam hebt is door een haarmineraalanalyse. Deze eenvoudige test laat direct zien of er teveel nikkel in het lichaam zit. Er kan vervolgens advies worden gegeven over hoe je het beste kunt ontgiften.
”Nikkelallergie is een vervelende bijwerking”
Waar moet je op letten bij het gebruik van nikkel?
Voordat je extra nikkel gaat gebruiken in de vorm van een supplement is het belangrijk om te overleggen met de huisarts. Deze kan een eventueel tekort via een haaranalyse laten meten en kijken of je extra nikkel kunt gebruiken.
Zwangerschap en borstvoeding
Nikkel is waarschijnlijk veilig bij orale inname in doses die lager zijn dan de aanvaardbare bovengrens bij inname van 1 mg per dag. De veiligheid van hogere doses is niet bekend. Blijf aan de veilige kant en blijf bij doses van minder dan 1 mg per dag.
Kinderen
Nikkel is waarschijnlijk veilig bij orale inname in doses die lager zijn dan de aanvaardbare bovengrens van inname. Dit niveau is gebaseerd op leeftijd:
Kinderen van 1-3 jaar 0,2 mg per dag
Kinderen van 4-8 jaar 0,3 mg per dag
kinderen van 9-13 jaar 0,6 mg per dag
Het nemen van hogere doses is mogelijk onveilig
Nikkelallergie
Als je gevoelig bent voor nikkel, of een voorgeschiedenis hebt van huiduitslag na contact met:
• Munten
• Sieraden met nikkel
• Tandheelkundige apparaten
• Roestvrijstalen voorwerpen
In dit geval kunnen allergische reacties ontwikkelen op via de mond ingenomen nikkel. In dit geval zou je geen supplementen met nikkel moeten nemen.
Nierziekte
Mensen met een nierziekte kunnen nikkel niet zo goed verdragen als andere mensen. Het is het beste om supplementen met nikkel te vermijden als je nierproblemen hebt.
Medicijnen
Disulfiram kan de hoeveelheid nikkel die het lichaam absorbeert verminderen. Dit kan er voor zorgen dat nikkelsupplementen minder effectief worden.
Tips:
1) Twijfel je of je een tekort hebt aan nikkel dan is een haaranalyse een goede test
2) Overleg altijd met de arts als je een nikkel supplement wilt gaan gebruiken
3) Houd je aan de gebruiksaanwijzing zodat je niet teveel nikkel binnen krijgt
4) Naast gezond eten is een hoogwaardige multivitamine met nikkel een goede manier om je tekort mee aan te vullen
Tot slot
Nikkel stond centraal in dit artikel. Eet jij af en toe chocolade? Of houd je meer van drop? De kans is daarmee groot dat je voldoende nikkel binnen krijgt. Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met je vrienden. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Waar zit magnesium in?
Rood licht-therapie
