Expert: Jaap Gerrijts | Bijgewerkt: 14 september 2023 | Leestijd: 8 minuten
Natrium
Natrium is een belangrijk mineraal voor het lichaam. Het helpt bij het reguleren van de vochtbalans, de bloeddruk en de zenuw- en spierfunctie. Een teveel of tekort aan aan natrium kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals uitdroging, oedeem of hartfalen. Daarom is het belangrijk om een evenwichtige inname van natrium te hebben, die past bij de behoeften van het lichaam.
Natrium is een essentieel mineraal voor je lichaam. In dit uitgebreide artikel leggen uit waarom dat zo is en vertellen we waarom een juiste natrium waarde belangrijk is voor een gezond lichaam. Lees je mee?!
Natrium
Natrium is een essentieel mineraal die je lichaam nodig heeft om goed te kunnen functioneren. De stof zit in veel verschillende soorten voeding en daarom is de kans groot dat je er dagelijks genoeg van binnen krijgt. Natrium is betrokken bij het regelen van de bloeddruk en noodzakelijk voor het reguleren van het evenwicht in de vochthuishouding van het lichaam.
Het helpt je spieren samentrekken en is betrokken bij de zenuwprikkelgeleiding.
Natrium is ook cruciaal voor normale energieniveaus omdat het:
• De hartspier activeert
• Reguleert calcium
• Is betrokken bij de natrium-kaliumpomp
• Is essentieel voor het creëren van energie in de mitochondriën
Natrium is niet hetzelfde als zout
Wat is natrium?
Natrium is beter bekend als zout. Toch is het niet hetzelfde want alleen samen met chloride is het zout. Natrium komt in de vorm van natriumchloride voor in keukenzout en allerlei soorten voedsel. 1 gram keukenzout bestaat uit 0,4 gram natrium en 0,6 gram chloride.
Hoewel de meeste mensen er te veel van binnenkrijgen, is natrium een belangrijk elektrolytmineraal dat betrokken is bij spiercontractie, de regulering van de bloeddruk, het bloedvolume en de zenuwfunctie.
Natrium wordt toegevoegd aan verpakte en bewerkte voedingsmiddelen. Dit doet men niet alleen omdat het de smaak verbetert, maar ook omdat het een rol speelt bij voedselveiligheid en conservering. Natrium kan bijvoorbeeld helpen de microbiële veiligheid en stabiliteit van voedingsmiddelen te verbeteren, de houdbaarheid te verlengen en de kans op uitbraken van door voedsel overgedragen ziekten te verkleinen.
Vroeger was het zo belangrijk en moeilijk te verkrijgen dat men het zelfs als betaalmiddel gebruikte. Tegenwoordig zit in enorm veel voeding zout en daarom raad men aan om goed op te letten dat je er niet teveel van binnen krijgt. Verreweg de meeste zout die je dagelijks binnen krijgt komt uit bewerkt voedsel en slechts een klein percentage word zelf aan het eten toegevoegd of zit van nature in bepaalde soorten voeding.
Natrium waarde
De juiste natriumwaarde is belangrijk voor een gezond en goed werkend lichaam. Normaal gesproken bevindt de natriumconcentratie in je bloed zich tussen 136 en 146 mmol/liter. Een lagere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hyponatriëmie genoemd. Een hogere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hypernatriëmie genoemd.
Het is zeer onwaarschijnlijk dat je een tekort aan natrium hebt
Natrium tekort
Een natrium tekort word ook wel hyponatriëmie genoemd en komt niet heel vaak voor in Nederland. Je hebt officieel een tekort als je minder dan 135 mmol/liter in het bloed hebt zitten. De grootste reden van een tekort is een verstoring in de waterbalans. Hierbij ligt de verhouding water groter dan natrium en dit is makkelijk op te lossen door meer natrium tot je te nemen. Ook diarree, uitdroging, diabetes type 2 en het gebruik van medicatie kan een oorzaak zijn.
Als je last hebt van een tekort dan kun je last hebben van:
• Hoofdpijn
• Spierkramp
• Misselijkheid
• Zwakte
De natrium normaal waarde hoort tussen de 136 en 145 mmol/l te zitten
Natrium normaal waarde
De hoeveelheid natrium in het lichaam word normaal gesproken getest met een bloed- of urinemonster. Een natrium normaal waarde betekent de normale waarde van natrium in het lichaam. De natriumconcentratie wordt uitgedrukt in millimol per liter oftewel mmol/l. Deze waarde hoort tussen de 136 en 145 mmol/l te zitten.
Zit je hier onder dan spreekt men van een tekort en zit je er boven dan heb je teveel natrium in het lichaam zitten.
Hoeveel natrium per dag?
Een volwassene hoort dagelijks tussen de 1,5 gram en 2,4 gram natrium per dag te consumeren. Omgerekend naar zout is dit 4 tot 6 gram zout per dag. De meeste mensen zitten hier ruim boven met soms wel 10 gram zout op een dag. Kinderen hebben minder natrium nodig.
Is natrium zout?
Natrium is een onderdeel van zout. Samen met chloride vormt het natriumchloride en dit ken je ook wel als keukenzout. 1 gram keukenzout bestaat uit 0,4 gram natrium en 0,6 gram chloride.
Wanneer je op een verpakking natrium ziet staan dan kan dit een vertekend beeld geven. Stel er zit 1 gram natrium in een product dan zit er in werkelijkheid 2,5 gram zout in. Let daarom goed op de verpakking of iets staat uitgedrukt als zout of natrium.
De meeste natrium krijg je binnen via voorverpakt voedsel uit de supermarkt
Waar zit natrium in?
Natrium zit in veel verschillende soorten voeding als smaakversterker en conserveringsmiddel. Als algemene vuistregel geldt dat bewerkte voedingsmiddelen die zijn gerookt, gezouten, gezouten of ingeblikt, over het algemeen voedingsmiddelen met een hoog natriumgehalte zijn.
Voedingsmiddelen met een hoog natriumgehalte zijn onder andere:
• Brood
• Pizza
• Specerijen zoals mosterd en mayonaise
• Vleeswaren zoals salami, chorizo en ander gezouten vlees
• Soep
• Kant-en-klare gerechten en diepvriesmaaltijden
• Hartige snacks zoals chips, popcorn, snackmixen en crackers
• Kaas
• Tomatensausen
Gezonde natuurlijke bronnen van natrium zijn:
• Vis
• Olijven
• Zeewier
Natriumcarbonaat is een duurzaam alternatief voor een allesreiniger
Natriumcarbonaat
Natriumcarbonaat is de officiële naam voor schoonmaaksoda. Natriumcarbonaat is een wit hygroscopisch poeder dat goed oplosbaar is in water. Het word veel gebruikt als huis tuin en keuken middel voor het schoonmaken van:
• Kleding
• Tegels en ander oppervlakten
• Verstopte leidingen
• Wasmachine
• Kalkaanslag
Er bestaat vaak veel verwarring tussen baking soda en schoonmaak soda. Wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ze allebei zuren binden en neutraliseren. Schoomaaksoda is wel twee keer zo bindend als baking soda. Vandaar dat dit middel absoluut niet geschikt is om mee te koken of bakken.
Natriumchloride
Natriumchloride is het zelfde als gewoon keukenzout. Het komt van nature voor in zeewater en is belangrijk voor de vochtbalans en veel andere processen in het lichaam. 1 gram keukenzout bestaat uit 0,4 gram natrium en 0,6 gram chloride. Samen vormen ze natriumchloride en deze stof is enorm belangrijk voor een gezond en goed functionerend lichaam.
De stof word in voeding vooral gebruikt als smaakmaker en conserveringsmiddel maar ook als strooizout als bestrijding van gladde wegen in de winter. Natriumchloride word gewonnen in ondergrondse zoutmijnen en door het indampen van zeewater en pekel.
Natriumchloride tabletten
Natriumchloride tabletten worden ook wel zouttabletten genoemd en gebruikt ter aanvulling van elektrolyten bij overmatig zweten door zware inspanning of verblijf in de tropen. Overleg altijd met de arts voor je natriumchloride tabletten wilt gaan gebruiken en vul eventueel ook andere elektrolyten aan bij een tekort.
Je kunt de tabletten verkrijgen bij de drogisterij, apotheker of online.
Natriumbicarbonaat wordt ook wel zuiveringszout of baking soda genoemd
Natriumbicarbonaat
Natriumbicarbonaat word in de volksmond ook wel baking soda genoemd. De stof komt van nature voor in het lichaam waar het door de alvleesklier word geproduceerd. Het is een huis tuin en keuken middel die op allerlei manieren kan worden gebruikt. Men verwart het wel eens met natriumcarbonaat wat staat voor schoonmaaksoda. Deze vorm is veel agressiever en bindender waardoor het niet in voeding gebruikt kan worden.
Baking soda word onder andere gebruikt voor:
• Rijsmiddel in koekjes en cake
• Wonden schoonmaken
• Vertragen van de groei van snijbloemen
• Shampoo
• Kleding schoonmaken
• Luchtverfrisser
• Splinters verwijderen
• Potten en pannen schoonmaken
• Zilver poetsen
• Mondspoeling
Natriumbicarbonaat heeft verschillende interessante eigenschappen. Het kan namelijk zure afvalstoffen direct in het bloed neutraliseren. Daarnaast is het ook goed in vastgezette zuren oplossen en alle overtollige zuren laten afvoeren. Het word daarom gebruikt om brandend maagzuur of oprispingen te verminderen. Het middel word ook gebruikt bij aften, als mondspoeling en bij insectenbeten.
Gebruik natriumbicarbonaat altijd met mate omdat grote hoeveelheden giftig zijn en bijwerkingen kunnen veroorzaken.
Natriumbicarbonaat kopen
Natriumbicarbonaat vind je in in alle supermarkten, drogisterijen, natuurwinkels en online. Je vind het vaak onder de naam baking soda of zuiveringszout in een kartonnen verpakking.
Bicarbonaat speelt een belangrijke rol bij het reguleren van het zuur-base evenwicht
Natriumbicarbonaat tabletten
Natriumbicarbonaat tabletten worden verkocht in de drogisterij en online kan je het ook kopen. Het word veelal gebruikt om verzuring tegen te gaan. Natriumbicarbonaat word ook door het lichaam in de alvleesklier aangemaakt en werkt als zuurbuffer om de zuurgraad op peil te houden.
Als je problemen hebt met de pH waarde in je lichaam dan kan een natriumbicarbonaat tablet hierbij helpen. De tabletten worden onder andere gebruikt bij:
• Neutraliseren van een teveel aan zure stoffen in het bloed
• Urine meer basisch te maken in geval van vergiftiging met zure stoffen
Natriumbicarbonaat bijwerkingen
Natriumbicarbonaat is in kleine hoeveelheden goed te gebruiken. Wanneer je er teveel van binnen krijgt dan kan je bijwerkingen krijgen zoals metabole alkalose. Deze bijwerking treed op bij een hoge dosering vooral bij nierpatiënten met slecht werkende nieren of hypocalciëmie. In dit geval kan iemand ook last krijgen van spierspasmen, spierspanning en spierkramp.
Pas op met het gebruik van medicatie en natriumbicarbonaat want de combinatie kan soms bijwerkingen veroorzaken. Medicijnen die voor een wisselwerking kunnen zorgen zijn:
• Glucocorticosteroiden – prednison
• Mineraalcorticosteroiden – aldosteron
• Plasmiddelen – furosemide, bumetamide, thiaziden en ethacrinezuur
• Flecainide
• Amfetamine
• Quinidine
• Efedrine
• Pseudoefedrine
• Doxycycline
• Chloorpropamide
• Acetylsalicylzuur
• Methotrexaat
• Lithium
Bij het gebruik van kalium supplementen en natriumbicarbonaat kan een tekort aan kalium in het bloed ontstaan doordat er te veel kalium de cel instroomt.
Als je medicijnen gebruikt en natriumbicarbonaat wilt gaan gebruiken overleg dan altijd eerst met de arts.
Een teveel aan natrium komt helaas vaak voor
Teveel natrium
Teveel natrium komt vaker voor dan te weinig en dit word ook wel hypernatriëmie genoemd. Als je teveel natrium in het lichaam hebt dan worden het hart en nieren extra belast. Hierdoor is de kans groot dat je last kunt krijgen van een te hoge bloeddruk. Wanneer je op de lange termijn teveel natrium binnen krijgt dan heb je meer kans op hart- en vaatziekten.
Teveel natrium is vaak de oorzaak van:
• Teveel vocht verliezen door uitdroging, braken, diarree, brandwonden, suikerziekte, extreme hitte of teveel lichamelijke inspanning.
• Te weinig vocht drinken wat vaak voorkomt bij ouderen
• Teveel zout gebruiken in de voeding of via een infuus
Als je last hebt van teveel natrium in het lichaam dan heb je vaak last van dorst, spierzwakte, duizeligheid en verwardheid.
Tips:
1) Als je niet teveel natrium binnen mag krijgen dan zijn er vele kruiden te koop die kunnen helpen om meer smaak aan het eten te geven zonder dat je er zout aan hoeft toe te voegen
2) Let niet alleen op hoeveel natrium je binnen krijgt maar zorg er voor dat je ook voldoende kalium binnen krijgt door het eten van groente en fruit
3) Sport of zweet je veel dan is het belangrijk om voldoende natrium en ook andere elektrolyten binnen te krijgen
4) Als je twijfelt aan de natrium waarden in je lichaam laat een arts dan een bloed of urine test doen
Natrium is belangrijk voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen
Tot slot
Natrium stond centraal in dit artikel. Sport je veel of neem je vaak een sauna? En vul je dan je mineralen ook aan? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!
Anderen lezen ook
Waar zit natrium in?
Hoeveel natrium per dag?
