Natrium tekort
Natrium tekort is dat schadelijk? Wist je dat zout de belangrijkste bron van natrium is in onze voeding? Als we het over zout hebben bedoelen we meestal keukenzout wat de scheikundige naam natriumchloride draagt. Natrium is ondermeer belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam.
We weten allemaal dat teveel zout kan leiden tot een hoge bloeddruk en dat verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Maar hoe zit het eigenlijk als je te weinig zout binnenkrijgt? De kans op botbreuken is 60% groter als je een natrium tekort hebt.
Natrium tekort is dat op lange termijn schadelijk? In dit uitgebreide artikel praten we je helemaal bij. Lees je mee?!
Natrium
De kans is heel erg groot dat het in je keukenkastje staat: natrium! Het zit samen met chloor in keukenzout. Soms ontstaat er verwarring omdat de begrippen natrium en zout door elkaar worden gebruikt maar het is precies hetzelfde.
Natrium is een mineraal dat het lichaam niet zelf aan kan maken. Je krijgt het binnen via je voeding en de belangrijkste bron van natrium is keukenzout. Daarnaast wordt natrium toegevoegd aan vrijwel alle voedingsmiddelen.
De maximale dagelijkse behoefte natrium is 6 gram per dag. Onderzoek heeft uitgewezen dat 85% van de Nederlanders meer dan deze 6 gram binnenkrijgt. Zo krijgen mannen gemiddeld 10 gram per dag binnen en vrouwen gemiddeld 7,5 gram.
Wat is natrium
Natrium is een mineraal dat je lichaam nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Hoewel voldoende natrium van vitaal belang is voor een aantal lichaamsfuncties, kan teveel natrium schadelijke effecten hebben voor je gezondheid.
Natrium werkt in het lichaam samen met kalium, magnesium, chloride en fosfor.
Natrium speelt samen met chloride en kalium een onmisbare rol bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk.
De mineralen kalium, natrium en magnesium spelen een rol bij de spieren, het zenuwstelsel en de prikkeloverdracht tussen zenuwcellen.
Natrium tekort
Een tekort aan natrium komt niet vaak voor. Dit komt omdat in de meeste voeding zout verwerkt is. Op deze manier krijg je er voldoende van binnen. Omdat je lichaam natrium niet zelf kan aanmaken moet je het uit je voeding halen.
Wanneer de concentratie natrium lager ligt dan 135 mol/l dan heb je een tekort. De oorzaak is meestal een storing in de waterbalans. De verhouding water ligt dan hoger dan de verhouding natrium. Je kunt dit eenvoudig corrigeren door wat extra zout tot je te nemen.
Andere redenen van een natrium tekort kunnen zijn:
– Uitdroging door diarree of braken
– Zweten na intensief sporten of saunabezoek
– Medicatiegebruik zoals plastabletten, fluoxetine, paroxetine, carbamazepine, amitriptyline en tolbutamide
– Diabetes type 2
Wist je dat je door koffie te drinken zout verliest? 4 koppen zijn al goed voor een halve theelepel zout. Dit komt omdat er in koffie cafeïne zit wat een laxerende werking geeft. Op deze manier scheidt je lichaam dus extra zout uit.
Ook tijdens het sporten verlies je zout. Één uur sport is al goed voor een verlies van een halve theelepel zout maar ook het belangrijke spoorelement jodium. Wanneer je in de zon gaat sporten verlies je zonodig nog veel meer zout. Gemiddeld verlies je 1800 milligram natrium wat neerkomt op een hele theelepel.
Een aantal jaren gelden dacht men dat een tekort aan natrium onschuldig was, maar onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat ouderen met een licht natrium tekort 39% meer kan hebben op botbreuken en 60% meer kans op een wervelbreuk.
Ook lag het sterftecijfer 21% hoger dan bij ouderen die geen natrium tekort hadden. De oorzaak van het natrium tekort werd gevonden in plaspillen en diabetes type 2.
Wanneer je insulinegevoelig bent is de kans groot dat je dat ook bent voor zout. Door extra magnesium en kalium toe te voegen aan je eetpatroon kun je de gevoeligheid voor zout verminderen. Zout helpt magnesium te controleren.
Voldoende zout nuttigen kan ook helpen je magnesiumtekort op te lossen. Wanneer je niet voldoende zout binnen krijgt trekt natrium de belangrijke mineralen magnesium en calcium uit je botten. Dit kan leiden tot een negatieve magnesium en calcium balans in je lichaam. Iets wat je gezondheid niet ten goede komt.
Als je een natriumchloride tekort hebt dan zorgt dit voor te weinig maagzuur en een te hoge PH waarde van datzelfde maagzuur. Hierdoor kan je minder goed essentiële voedingstoffen opnemen waardoor de kans op tekorten aan vitaminen en mineralen kan ontstaan.
Een natrium tekort is moeilijk waarneembaar maar toch zijn er een aantal symptomen waaraan je een tekort kunt herkennen. Spierpijn, spierzwakte en duizeligheid zijn de meest voorkomende symptomen. Hoofdpijn, gevoelloosheid en misselijkheid komt regelmatig voor bij een mild natriumtekort.
Wanneer je voor een lange periode een natrium tekort hebt dan heb je meer kans op osteoporose. In dierentesten is aangetoond dat osteoporose veroorzaakt kan worden door te weinig natrium in het dieet. Dit zorgde ervoor dat er geen vitamine C in de botten kon komen.
In sommige gevallen kan het zelfs het hersenweefsel beschadigen. Wanneer je hersenweefsel beschadigt raakt dan kun je epileptische aanvallen krijgen en daardoor zelfs in coma raken. Dit kan uiteindelijk leiden tot de dood.
De beste manier om je tekort aan te vullen is genoeg vocht met zout tot je te nemen. Bij braken en uitdroging wordt hiervoor een speciaal mengsel genaamd ORS gebruikt. ORS is een mix van zouten en glucose wat wordt opgelost in water. Je kunt deze krijgen bij je apotheek.
Neem bij een natrium tekort altijd contact op met je huisarts!
Natrium waarden
De natriumconcentratie wordt uitgedrukt in millimol per liter of afgekort mmol/l. De natrium waarden worden meestal gemeten in je bloed en een normale waarde ligt tussen de 135 en 145 mol/l.
Je natrium waarden kunnen een betere schommeling aan als je genoeg kalium via je voeding binnen krijgt. Je kunt dan ook meer natrium consumeren als iemand die niet veel kalium binnen krijgt.
De juiste verhouding kalium/natrium is 4:1. Hetgeen inhoudt dat je 4 keer meer kalium moet binnenkrijgen dan natrium.
Op deze manier blijft de verhouding in balans en is het niet erg als je een keer teveel zout binnen krijgt.
Helaas blijkt in de praktijk dat de verhouding bij veel mensen net andersom is, hetgeen inhoudt dat men teveel natrium binnen krijgt. Hierdoor kunnen verschillende processen in je lichaam uit balans raken.
Hoeveel natrium per dag
In Nederland is er geen Referentie Inname voor natrium opgesteld. Wel is er een Adequate Inname voor natrium opgesteld. Dit is een schatting van de laagste hoeveelheid voedingstoffen die voor mensen voldoende is. Kort gezegd: het is net voldoende om geen tekort op te lopen.
Bij een gezond en gebalanceerd eetpatroon is het advies 1500 microgram natrium per dag. Dit komt neer op 3750 microgram zout.
Hieronder vind je een tabel met de Adequate inname van natrium en zout per leeftijdscategorie.
Leeftijd AI natrium in microgram AI zout in microgram
1-3 jaar 1000 2500
4-8 jaar 1200 3000
9-50 jaar 1500 3750
51-70 jaar 1300 3250
70 jaar en ouder 1200 3000
Teveel natrium
Gemiddeld krijgen mensen in Nederland teveel zout per dag binnen omdat het aan bijna elk voedingsmiddel is toegevoegd. Normaal gesproken scheid je een teveel uit via zweet en urine maar teveel natrium schadelijk zijn voor je nieren en je hart.
Heb je een hoge bloeddruk of overgewicht, dan moet je opletten dat je niet teveel natrium binnenkrijgt. Ook wanneer je ouder wordt kan teveel natrium en zout schadelijk zijn.
Waar zit natrium in?
Je lichaam kan zelf geen natrium aanmaken. Je krijgt natrium daarom binnen via je voeding. Zoals we al eerder schreven is keukenzout de belangrijkste bron van natrium. Omdat natrium van nature nauwelijks in voedingsmiddelen voorkomt voeg je ongeveer 20% zelf toe. De overige 80% wordt door fabrikanten toegevoegd.
Zout wordt toegevoegd om de smaak of de structuur te verbeteren. Daarnaast wordt zout toegevoegd om het eten langer houdbaar te maken.
Voeding met grote hoeveelheden natrium zijn bewerkte voedingsmiddelen die je in pakjes, zakjes, blikken en potten vind. Hierbij moet je denken aan zoute snacks, pizza’s, kant en klare maaltijden, sauzen en soep in blik of zak.
Een gezonde bron van natrium is Keltisch zeezout en Himalaya zout. Het voordeel van deze zouten is dat het een natuurlijke bron van jodium en andere spoorelementen is. Probeer ‘gewoon’ zeezout te vermijden omdat hier vaak microdeeltjes plastic in zit wat schadelijk is voor je gezondheid.
Goede bronnen van natrium zijn augurken en pompoenpitten.
Enkele voorbeelden van bewerkte voedingsmiddelen met grote hoeveelheden natrium en zout zijn:
– Kippensoep
– Gerookte zalm
– Nasi goreng
– Pizza
– Frikandel
– Gorgonzola
