Lipiden is een verzamelnaam voor vetten en vetzuren die in het lichaam en eten voorkomen. Enkele voorbeelden van lipiden zijn sfingolipiden, prenollipiden, saccharolipiden, polyketiden, sterollipiden en glycerofosfolipiden.
Je kunt lipiden opdelen in een paar verschillende groepen:
Triglyceriden
Triglyceriden zijn een type vet die door het lichaam worden gebruikt als bron en opslagplaats van energie. Triglyceriden worden aangemaakt door je lever en komen ook binnen via bepaalde voedingsmiddelen.
Fosfolipiden
Fosfolipiden zijn structurele lipiden en bouwelementen in de cellen van je lichaam. Ze komen namelijk voor in membranen van cellen. Een membraan bestaat uit een dubbele laag fosfolipiden.
Sterolen
Sterolen zijn onderdelen van plantaardige olie en worden soms toegevoegd aan bepaalde voedingsmiddelen.
Eicosanoïden
Eicosanoïden zijn hormoonachtige stoffen die geproduceerd worden door alle cellen in het lichaam. Wist je dat eicosanoïden 100 keer sterker zijn dan medicijnen? Ze worden uitgestuurd om info te verzamelen en door te geven aan de cellen en geven deze info door aan andere cellen.
Cholesterol
Cholesterol is een vetachtige stof dat je lichaam aanmaakt in de lever. Je gebruikt cholesterol om hormonen, cellen en gal te maken. Je kunt cholesterol ook vanuit voeding opnemen. Cholesterol word opgedeeld in verschillende soorten LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en Triglyceriden.
Steroïden
Steroïden zijn lipiden met vier karakteristieke koolstofringstructuren en opgebouwd als een triterpeen. Sommige steroïden zijn belangrijke hormonen ook wel steroïdhormonen genoemd. Enkele van deze hormonen zijn anabole steroïden, corticosteroïden en geslachtshormonen.
Hoe zit dit precies?
In het lichaam bestaan 99% van de opgeslagen lipiden uit triglyceriden. En de lipiden die in voeding zit bestaan voor 95% uit oliën en vetten. De bekendste lipide in ons lichaam is cholesterol.
Met lipiden worden ook vetzuren bedoeld en deze zitten in vetten en oliën. Vetzuren zitten in vetten en in de fosfolipiden in celmembranen.
Je kunt vetzuren in twee groepen verdelen:
• Verzadigde vetzuren
• Onverzadigde vetzuren
Je kunt onverzadigde vetzuren opdelen in twee categorieën:
• Enkelvoudig onverzadigde vetzuur
• Meervoudig onverzadigde vetzuur
Meervoudig onverzadigde vetzuren voorzien je lichaam van essentiële vetzuren. Deze vetten kunnen niet door je lichaam zelf worden aangemaakt en zijn essentieel voor een goede gezondheid.
De meest bekende essentiële vetzuren zijn omega 3 en omega 6 vetzuren die je lichaam niet zelf aan kan maken en uit voeding moet halen.
Enkelvoudige onverzadigde vetzuren vind je onder andere terug in olijfolie en meervoudig onverzadigde vetzuren vind je terug in de vorm van omega 3 in vette vis zoals zalm.
Een andere vetzuur dat in onze voeding kan zitten is transvet. Transvet wordt gemaakt door waterstof toe te voegen aan onverzadigde vetzuren. Teveel transvet kan erg schadelijk zijn voor je lichaam omdat het zorgt voor een toename van het LDL cholesterol en een afname van het HDL cholesterol.
”Lipiden zijn de meest geconcentreerde energiebron uit onze voeding”