Gelatine is een eiwitproduct dat wordt gewonnen uit dierlijke resten, zoals huiden en botten. Gelatine is waarschijnlijk het meest bekent van het ‘glibberige’ toetje, maar het is veel meer dan dat. Het zit namelijk boordevol aminozuren die goed zijn voor je darmen, gewrichten en je huid.
Gelatine kent vele gezondheidsvoordelen. In dit uitgebreide artikel leggen we uit welke dat zijn en vertellen we hoe je zelf gelatine kunt maken. Lees je mee?!
Gelatine is een soort eiwit waarvan een gedroogd poeder wordt gemaakt. Gelatine is gemaakt van isolerende delen van dieren zoals de huid, botten en weefsel.Dit klinkt misschien niet zo smakelijk maar je zult waarschijnlijk niet eens merken omdat het vrijwel kleurloos en smaakloos is.
De reden dat het wordt gebruikt bij de bereiding van voedsel en als basis van gelei, desserts en snoepjes is omdat het werkt als een soort kleverige lijm. De geleiachtige kwaliteit van gelatine is eigenlijk één van de dingen die het zo goed maakt wanneer we het eten. Dit komt omdat het ervoor zorgt dat het kan helpen bij het vormen van sterk kraakbeen en bindweefsel die delen van ons lichaam elasticiteit geeft.
Gelukkig kunnen je gelatine binnen krijgen door veel meer te eten dan alleen desserts. Botenbouillon is daar een goed voorbeeld van en het is je misschien opgevallen dat het de laatste tijd steeds populairder wordt.
Wist je dat bottenbouillon een rijke bron is van natuurlijk voorkomende gelatine? Zo is runder bottenbouillon een uitstekende bron van rundergelatine. Dit is één van de redenen waarom bottenbouillon vaak wordt gebruikt voor:
• Voedselallergieën
• Voedselintoleranties
• Lekkende darmsyndroom
• Spijsverteringsproblemen
• Auto-immuunziekten
Gelatine levert aminozuren zoals glycine die de darmwand versterken en daardoor ontstekingen verminderen. Glycine wordt door artsen gebruikt voor het verbeteren van:
• Gewrichten
• Spijsvertering
• Cognitieve functies
• Huid
• Hart- en bloedvaten
”Vegetariërs en veganisten hebben de meeste kans op een tekort”
Heb je gelatine nodig?
Voor de meeste mensen is het antwoord ja. Vroeger aten onze voorouders grotere hoeveelheden gelatine omdat men vaak alles van een dier at en weinig weg gooide.
Tegenwoordig eet de gemiddelde persoon weinig gelatine omdat veel eetbare delen van dieren vaak worden weggegooid. Het is niet de kipfilet of filet mignon die van nature gelatine levert maar het zijn de “gelatineuze” delen van de dieren die tegenwoordig niet vaak worden gegeten zoals de huid, beenmerg en de pezen van een dier.
Hoewel we sommige aminozuren zelf kunnen aanmaken, kunnen we er meer nodig hebben naarmate we ouder worden. Als we veel ontstekingen, een verstoorde spijsvertering of zwakke gewrichten hebben dan kunnen we er nog meer baat bij hebben.
Een andere groep die waarschijnlijk erg weinig gelatine binnen krijgt zijn vegetariërs en veganisten. Aangezien vegetariërs en veganisten niet de meeste of alle dierlijke producten eten krijgen ze er weinig van binnen. Deze groep kan dan kiezen voor gelatinevervangers zoals agar agar.
Een vegetarisch eetpatroon kan gezond zijn als het zorgvuldig wordt gedaan. Toch kan het een risico zijn omdat je dan vaak te weinig essentiële aminozuren binnen krijgt. Deze aminozuren die je voornamelijk in vlees, vis, eieren en zuivelproducten vind eten deze mensen niet en daarom is er een grotere kans op een tekort.
”Gelatine bevat enorm veel aminozuren”
8 gezondheidsvoordelen van gelatine!
Gelatine word veel gebruikt vanwege de vele aminozuren en voedingsstoffen die het bevat. De stof is veel onderzocht en hier zijn interessante feiten uit gekomen. Wij hebben de verschillende voordelen van gelatine voor je op een rij gezet zodat je precies weet waar het gunstig voor kan zijn.
Verbetert de spijsvertering en de gezondheid van de darmen
Gelatine is net als collageen gunstig voor het voorkomen van darmbeschadiging en het verbeteren van de bekleding van het spijsverteringskanaal. Dit zorgt ervoor dat permeabiliteit en het lekkende darmsyndroom kan worden voorkomen.
De darmwand is één van de belangrijkste verdedigingslinies van je lichaam omdat het deeltjes van voedsel, bacteriën en gist binnen het spijsverteringsstelsel houdt. Daarnaast zorgt het ervoor dat het lekkage naar de bloedbaan voorkomt wat heftige ontstekingen kan veroorzaken.
Gelatine kan ervoor zorgen dat je voldoende maagzuursecretie aanmaakt die nodig is voor een goede spijsvertering en de opname van voedingsstoffen. Glycine wat in gelatine zit is belangrijk voor het herstel van een gezond slijmvlies in de maag en voor het vergemakkelijken van de balans van spijsverteringsenzymen en maagzuur.
Als je niet de juiste hoeveelheid enzymen en maagzuur aanmaakt dan kun je verschillende spijsverteringsproblemen krijgen zoals:
• Een opgeblazen gevoel
• Slechte spijsvertering
• Tekorten aan voedingsstoffen
• Zure oprispingen
• Bloedarmoede
Oudere mensen hebben vaker last van spijsverteringsproblemen omdat vitale spijsverteringssappen afnemen tijdens het verouderingsproces en dit kan erger worden door verhoogde stress.
Gelatine is in staat om water en vloeistoffen op te nemen en dit kan helpen bij het voorkomen van vochtretentie en een opgeblazen maag terwijl constipatie wordt verbeterd.
Beschermt de gewrichten en vermindert gewrichtspijn
Collageen en gelatine worden veel ingezet om de symptomen van artrose en reumatoïde artritis te verlichten. Artrose komt vaak voor bij oudere mensen en wordt beschouwd als de belangrijkste oorzaak van gewrichtspijn. Naarmate mensen ouder worden hebben ze de neiging om meer stijfheid, pijn en beperkte mobiliteit te ontwikkelen die na verloop van tijd erger kan worden. Dit komt omdat collageen in het lichaam blijft afbreken en eroderen.
Gelatine en collageen helpen chronische ontstekingsreacties te vertragen wat pijn vermindert en progressieve ziekten kan stoppen die leiden tot problemen in de gewrichten zoals degeneratieve gewrichtsaandoeningen.
Onderzoek laat zien dat mensen met artrose, gewrichtspijn, osteoporose en inspannings gerelateerde pijn of verwondingen allemaal baat kunnen hebben bij suppletie met gelatine. In onderzoeken hebben mensen die gelatine gebruiken:
• Minder pijn in de gewrichten
• Minder pijn in de spieren
• Minder ontstekingen
• Beter lichamelijk herstel
• Verbeterde atletische vaardigheden
Verbetert de gezondheid van de huid
Het eten van gelatine kan je uiterlijk helpen verbeteren dankzij de positieve effecten op de gezondheid van de huid en cellulaire verjonging.
Collageen wordt beschouwd als een primaire bouwsteen voor de huid en is belangrijk voor een jeugdige en gezonde uitstraling.
Gelatine is belangrijk voor het proces van vernieuwing van huidcellen en kan ook helpen bij het blokkeren van schade door UV licht. Dit zorgt ervoor dat je wordt beschermd tegen schade door vrije radicalen, rimpels en mogelijk zelfs bepaalde soorten kanker.
Eén van de redenen waarom we tekenen van veroudering ontwikkelen is vanwege de uitputting van collageen in het lichaam. Dit proces begint meestal als we in de twintig of begin dertig zijn en blijft alleen maar versnellen. Naarmate we collageen blijven verliezen kunnen we cellulitis, een losse huid en fijne lijntjes ontwikkelen doordat de huid haar stevigheid verliest.
Hoe ouder we worden en hoe meer ons lichaam te verduren heeft. Als we ouder worden kunnen we extra collageen gebruiken om de effecten van omgevingsstress waar we allemaal mee te maken hebben te bestrijden. Meer gelatine consumeren helpt nieuw en niet-gefragmenteerd collageen te stimuleren. Je kunt gelatine niet alleen gebruiken om de duurzaamheid van de huid te herstellen maar ook om sterk haar, nagels en tanden te behouden.
Verbetert je humeur en cognitieve vaardigheden
Het aminozuur glycine is een belangrijk onderdeel van gelatine en wordt beschouwd als een remmende neurotransmitter. Dit betekent dat het op dezelfde manier werkt als sommige antidepressiva, alleen zonder de vele complicaties en bijwerkingen.
Mensen gebruiken glycine en andere vormen van aminozuurtherapie om op natuurlijke wijze mentale helderheid en kalmte te stimuleren. Dit is mogelijk omdat bepaalde aminozuren helpen om “stresshormonen” zoals noradrenaline te verlagen en “gelukkige hormonen” zoals GABA te verhogen.
Wist je dat ongeveer de helft van de remmende synapsen in je ruggenmerg glycine gebruikt? Onderzoek laat zien dat wanneer glycine niet goed wordt gemetaboliseerd het kan leiden tot een verhoogd risico op ontwikkelingsproblemen, lusteloosheid, toevallen en intellectuele stoornis.
Helpt bij het slapen
Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat gelatine mensen kan helpen die moeite hebben met inslapen, niet kunnen slapen of die in het algemeen slecht slapen. Bij deze onderzoeken gebruikten de mensen drie gram gelatine voor het slapen gaan.
Onderzoekers onderzochten de effecten van gelatine op de subjectieve slaapkwaliteit en ontdekten dat het de volgende punten kon verbeteren:
• Cognitieve functies overdag
• Vermoeidheid overdag
• Slaapkwaliteit en de slaapefficiëntie
• Tijd verkortte die nodig was om in slaap te vallen
• REM slaap
Behoud van sterke botten
Het skelet heeft een constante aanvoer van voedingsstoffen nodig om zijn dichtheid en kracht te behouden. Gelatine is rijk aan voedingsstoffen zoals:
• Magnesium
• Calcium
• Silicium
• Fosfor
• Zwavel
Deze stoffen helpen bij het vormen van botten en het voorkomen van breuken of verlies van dichtheid. Deze voedingsstoffen zijn ook gunstig voor botgenezing.
Onderzoekers denken nu dat gelatine en collageenhydrolysaat kan werken als een veilig en therapeutisch middel voor de behandeling van artrose en osteoporose. Ook bij langdurig gebruik bij chronische aandoeningen is het veilig bevonden.
Helpt de gezondheid van het hart te behouden
Eén van de belangrijkste functies die gelatine in het lichaam heeft is het neutraliseren van chemische verbindingen die we verkrijgen door vlees te eten. Dierlijke producten zoals kip, rundvlees, kalkoen en eieren bevatten een type aminozuur dat methionine wordt genoemd.
Hoewel methionine een aantal belangrijke rollen in het lichaam heeft, verhoogt het ook het risico op hartproblemen en andere aandoeningen omdat het de hoeveelheid homocysteïne in je bloed verhoogt. Hoe meer methionine je binnen krijgt hoe meer we andere voedingsstoffen nodig hebben die de negatieve effecten van homocysteïne helpen verminderen.
Hoge bloedspiegels van homocysteïne zijn in verband gebracht met verhoogde ontstekingsniveaus en ziekten zoals:
• Slagaderverkalking
• Hart- en vaatziekten
• Beroerte
• Verstoorde cognitieve functies
• Zwakke botten
Het is niet nodig om alle dierlijke producten te schrappen om gezonder te worden. Integendeel, je moet ervoor zorgen dat je de soorten voedingsstoffen die je uit je eten haalt in balans houdt.
Helpt je een vol gevoel te geven
Net als eiwitbronnen hebben bepaalde studies laten zien dat het nemen van gelatinesupplementen tot ongeveer 20 gram kan helpen om de verzadiging te vergroten en hongerhormonen onder controle te houden.
Hoewel het niet bewezen is dat het een nuttig hulpmiddel is om vet te verliezen, lijkt het in staat te zijn om verzadigingshormonen zoals leptine te verhogen en eetlusthormonen zoals ghreline te verlagen bij volwassenen met obesitas. In de toekomst zal hier nog meer onderzoek naar gedaan moeten worden om te kijken hoe dit in de praktijk kan worden toegepast.
”Glycine komt het meeste voor in gelatine”
Wat is de voedingswaarde van gelatine?
Gelatine dat geïsoleerd is uit collageen bestaat voor ongeveer 98 procent tot 99 procent uit eiwit op basis van droog gewicht. Het wordt beschouwd als ongewoon hoog in aminozuren glycine en proline die niet-essentieel zijn omdat het lichaam er zelf een aantal aan kan maken.
De samenstelling van aminozuren van gelatine is:
Glycine 21%
Hydroxyproline 12%
Proline 12%
Glutaminezuur 10%
Alanine 9%
Arginine 8%
Asparaginezuur 6%
Lysine 4%
Eén van de meest waardevolle aminozuren die in gelatine zit is glycine. Glycine is naast andere aminozuren zoals proline enorm belangrijk om bindweefsel door het hele lichaam zijn kracht en duurzaamheid te geven.
Glycine is ook belangrijk voor het ontgiften van chemicaliën zoals zware metalen of giftige stoffen waarmee we in contact komen via voeding en omgeving.
Het consumeren van veel glycine is in verband gebracht met een betere productie van glutathion. Glutathion is één van de belangrijkste lever reinigende ontgifters die we hebben. De stof helpt je bloed te reinigen en schadelijke stoffen uit het lichaam te verwijderen.
Wat zijn de voordelen van proline?
Naast glycine bevat gelatine een grote hoeveelheid proline wat enkele van de volgende voordelen heeft:
• Helpt bij de vorming van nieuwe cellen
• Beschermt het spijsverteringsstelsel tegen permeabiliteit
• Werkt met glycine om collageen en bindweefsel te vormen
• Helpt bij de afbraak van andere eiwitten in het lichaam
• Helpt bij een goed spierweefselonderhoud
• Voorkomt afname van spiermassa bij duurlopers en sporters
”Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam”
Wat is het verschil tussen collageen en gelatine?
Gelatine is een vorm van gehydrolyseerd collageen en dit betekent dat het een afgebroken onderdeel is van collageen dat is afgebroken. Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam en is een belangrijk onderdeel van het bindweefsel. Wist je dat ongeveer een kwart van onze totale lichaamsmassa uit collageen bestaat?
Collageen is een belangrijk onderdeel van:
• Botten
• Spieren
• Huid
• Pezen
• Gewrichten
Als je niet genoeg collageen produceert dan kan dit slecht zijn voor je gezondheid. In je lichaam doorloopt collageen een reeks stappen om de langketenige eiwitten af te breken tot de oorspronkelijke aminozuren. Deze worden vervolgens opgenomen en gebruikt voor de synthese van collageen door het hele lichaam.
Collageen en gelatine zijn qua voordelen vergelijkbaar omdat ze dezelfde aminozuren bevatten. Hun gebruik is echter iets anders en sommige mensen verteren gelatine iets gemakkelijker dan collageen.
Het koken van collageen helpt gelatine te isoleren en gelatine lost alleen op in heet water. Het vormt een gelachtige substantie wanneer het wordt gemengd met water, terwijl collageen dat niet doet. Dit betekent dat gelatine meer praktische toepassingen kan hebben bij het koken zoals het maken van je eigen gelei of het verdikken van sauzen.
Om collageen van dierlijke delen om te zetten in gelatine worden verschillende processen gebruikt die de bindingen van collageen verbreken en bepaalde aminozuren vrijgeven. Extractie van gelatine bij de productie van levensmiddelen wordt meestal gedaan met heet water en zure oplossingen om collageen te hydrolyseren tot gelatine. Vervolgens vinden er meestal bepaalde filtratie-, klarings- en sterilisatieprocessen plaats om het gedroogde eindproduct te vormen, afhankelijk van hoe het wordt verkocht.
Hoe minder bewerkingen voeding of een supplement ondergaat des te beter dit meestal is voor je gezondheid. De afbraak van gelatine wordt het meest geminimaliseerd door gelatine af te leiden bij de laagst mogelijke temperatuur. Dit zorgt ervoor dat het de natuurlijke peptidestructuur behoudt waar je het meeste aan hebt.
”Rundergelatine is afkomstig van een koe”
Wat is rundvleesgelatine?
Gelatine is een vrijwel kleurloos en smaakloos in water oplosbaar eiwit. Het is bereid uit collageen en word gebruikt bij de bereiding van voedsel als basis van gelei, in fotografische processen en in lijm.
Als je thuis bottenbouillon maakt dan zou je merken dat gelatine het “gelatineuze” bestanddeel is van de dierlijke delen zoals huid, het beenmerg en de pezen die tegenwoordig meestal niet word geconsumeerd.
Rundergelatine wordt veerkrachtig en geleiachtig als het eenmaal is gemengd met hete vloeistof. Het is bijna smakeloos en dit betekent dat het in verschillende recepten kan worden gebruikt.
Rundergelatine is net even wat anders dan collageenpoeder omdat het moet worden opgelost in heet water of andere hete vloeistoffen zoals koffie.
Hoe maken fabrikanten rundvleesgelatine?
Supplementen met rundergelatine in poedervorm bevatten eigenlijk geen rundvlees. Ze worden rundergelatine genoemd omdat ze afkomstig zijn van collageen dat in koeien wordt aangetroffen.
Extractie van gelatine bij de productie van levensmiddelen wordt meestal gedaan met heet water en zure oplossingen om collageen te hydrolyseren tot gelatine. Vervolgens vinden er meestal bepaalde filtratie-, klarings- en sterilisatieprocessen plaats om het gedroogde eindproduct te vormen, afhankelijk van hoe het wordt verkocht.
Bevat rundvleesgelatine rundvlees?
Sommige van de beste kwaliteit rundergelatine supplementen die nu te koop is zijn afkomstig van grasgevoerd rundercollageen. Het collageen wordt vervolgens gekookt en verwarmd, waardoor de gelatine isoleert.
”Maak simpel je eigen gelatine”
Hoe maak je gelatine?
De beste manier om gelatine binnen te krijgen is door de delen van dieren te eten die de meeste mensen laten staan zoals kraakbeen, pezen en bindweefsel. Dit kun je het beste doen door er dieren bouillon of soep van te maken. Je kunt dit doen door eenvoudig thuis wat bottenbouillon te brouwen met behulp van dit recept voor runderbottenbouillon.
Hier zijn aanwijzingen voor bottenbouillon die he makkelijk thuis kunt maken:
• Gebruik ongeveer 2 kilo botten van kippen, rund of andere biologische gefokte dieren
• Neem 4 tot 5 liter water en 1 eetlepel zeezout. Je kunt ook kruiden, groenten en azijn toevoegen als je dat wilt
• Doe alle ingrediënten een nacht of maximaal 48 uur in een slowcooker
• Zeef de bovenkant af met een zeef van gaas. De gelatine zal hierdoor naar boven rijzen
• Koel het af tot het stevig word
• Snijd of schraap eventueel vet weg en bewaar om te koken
Deze gelatine is in de koelkast een week houdbaar en een jaar in de vriezer.
Waar kan je gelatine voor gebruiken?
Hoewel het eten van delen van dieren die collageen bevatten en het consumeren van bottenbouillon beide ideale manieren zijn om gelatine en collageen binnen te krijgen is dit niet altijd gemakkelijk. Als alternatief hiervoor kun je gelatinepoeder gebruiken.
Het gebruik van gelatine in recepten helpt volume en een gladde textuur te creëren zonder veel calorieën toe te voegen. Het verhoogt ook het eiwitgehalte waardoor het recept meer voedingswaarde heeft.
Daarnaast word het gebruikt als een natuurlijk verdikkingsmiddel, stabilisator en texturizer.
Als je liever zelf geen gelatine wilt maken dan kun je gelatineproducten zoals gedroogd gelatinepoeder vinden in de winkel of online.
Gehydrolyseerd gelatinepoeder kan in elk type vloeistof worden gemengd, inclusief hete soepen, bouillons en stoofschotels. Het is erg makkelijk ook al ben je niet goed in koken.Sommige mensen gebruiken gelatine in een koud drankje zoals smoothies of sappen.
Als je gelatine in de supermarkt of online wilt kopen dan kom je waarschijnlijk gelatine tegen in de vorm van vellen, korrels of poeder. Je kunt instant soorten gebruiken in recepten die meestal in water moeten worden gedrenkt om zo de vloeistof te absorberen en een gel te vormen.
Veel gelatinepoeders moeten eerst in koud water worden geweekt en vervolgens worden opgelost in warm of heet water. Dit helpt de gelatine op te zwellen en vervolgens in vloeistof op te gaan zonder klontjes te vormen. Als het eenmaal is opgelost in hete vloeistof dan kun je het mengsel afkoelen om het een gelei achtige textuur te geven.
”Gelatine is meestal smaakloos”
Wat is de smaak van gelatine?
De meeste mensen vinden dat gelatine meestal geen smaak heeft. De meeste niet-gearomatiseerde gelatinepoeders/korrels hebben geen smaak of geur en nemen in plaats daarvan de smaak aan van alles waarmee je het mengt, zoals andere ingrediënten in desserts of smoothies.
Hoeveel gelatine per dag mag je gebruiken?
Een algemene aanbeveling voor volwassenen is ongeveer één of mogelijk twee porties gelatinesupplementen per dag. Elke portie bevat ongeveer één schepje poeder en dit is goed voor ongeveer negen gram eiwit dat kan worden gecombineerd met 0,45 liter vloeistof. Meestal is hete vloeistof van 76 graden Celsius of heter nodig om het poeder volledig op te lossen.
”Gelatine zit ook in snoep, yoghurt, bevroren groente en zure room”
Waar zit gelatine in?
Waar zit gelatine ook in? Naast kip of rundergelatine zijn er nog enkele andere verrassende producten waarin gelatine zit.
Veganisten en vegetariërs moeten er rekening mee houden dat gelatine te vinden is in bepaalde producten zoals:
• Snoepjes en gummies
• Marshmallows
• Sommige tarwegraanproducten
• Yoghurt
• Bevroren groenten in zakken
• Suikerglazuur/glazuur
• Roomkaas
• Zure room
• Hoestdropjes
”Gelatine is voor de meeste mensen veilig om te consumeren”
Wat zijn de risico's en bijwerkingen van gelatine?
Hoe veilig is het om gelatine te eten? En waarom zou gelatine volgens sommige mensen slecht voor je zijn?
Gelatine wordt meestal goed verdragen, zelfs door mensen met spijsverteringsproblemen. Het is het beste om met een kleine hoeveelheid te beginnen zoals een portie of een halve portie en geleidelijk de inname te verhogen om er zeker van te zijn dat je het goed kunt verdragen.
Het is belangrijk om dierlijke producten van hoge kwaliteit te gebruiken zoals vlees, huid, eieren en collageen. Goed gefokte dieren zullen meer voedingsstoffen in hun lichaam opslaan en gunstigere vetzuurprofielen hebben. Dit betekent dat ze meer omega 3 vetzuren en minder omega 6 vetzuren bevatten en minder snel besmet zijn met ziektes en andere onzuiverheden.
We raden aan om gelatine- en collageenproducten te kopen van dieren die met gras zijn gevoerd aangezien deze dieren over het algemeen gezonder zijn en niet zijn grootgebracht met grote hoeveelheden kunstmatige hormonen of antibiotica.
Ga nog een stap verder en zoek waar mogelijk naar biologische gelatine om ervoor te zorgen dat de dieren geen voeding aten dat bestond uit GMO granen of gewassen die met chemicaliën waren besproeid. Je wilt ook voorzichtig zijn met waar je de gelatineproducten vandaan haalt. Dit geld vooral voor rundvleesgelatine omdat je niet wilt worden blootgesteld aan de gekkekoeienziekte.
Tips:
1) Zorg dat het water waarin je gelatineblaadjes weekt koud is. In warm water zouden de blaadjes namelijk gedeeltelijk oplossen. Voeg de geweekte gelatine nooit direct toe aan een ijskoude massa of vloeistof. Dan gaat het gelijk geleren en krijg je klontjes wat je wilt vermijden
2) Bepaalde stoffen in fruit zoals kiwi, mango, ananas, passievrucht, papaja en vijg breken gelatine af waardoor je bereiding niet zal opstijven
3) Zorg dat de vloeistof waar gelatine aan word toegevoegd nooit kookt. Dit zal namelijk ten koste gaan van de smaak en bindkracht
4) Als je vegetarisch bent dan kun je Arabische gom en agar-agar als alternatief gebruiken voor gelatine
Gelatine stond centraal in dit artikel. Eet jij altijd gezond en gevarieerd? En op welke manier ben je bewust met je voeding bezig? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!