Gebroken lijnzaad wordt beschouwd als één van de beste voedingsmiddelen om ontstekingen te verminderen en de cardiovasculaire en darmgezondheid te bevorderen. Het zaad is inmiddels veel onderzocht door wetenschappers en wij hebben de meest bekende voordelen voor je op een rij gezet.
Wat zijn de mogelijke gezondheidsvoordelen van gebroken lijnzaad?
Rijk aan vezels en arm aan koolhydraten
Eén van de meest bijzondere eigenschappen van lijnzaad is dat het een hoog gehalte aan slijmgom bevat. Dit is een gelvormende vezel die in water oplosbaar is en daarom onverteerd door het maag-darmkanaal beweegt.
Eenmaal opgegeten kan het slijm uit lijnzaad ervoor zorgen dat het voedsel in je maag niet te snel in de dunne darm terechtkomt. Dit kan de opname van voedingsstoffen verhogen en ervoor zorgen dat je je vol voelt. Omdat de vezels in lijnzaad niet kunnen worden afgebroken in het spijsverteringskanaal zullen sommige calorieën die vlas bevat niet eens worden opgenomen.
Vlas bevat weinig koolhydraten maar is extreem rijk aan zowel oplosbare als onoplosbare vezels. Dit betekent dat het ook:
• De ontgifting van de dikke darm ondersteunt
• Kan helpen bij vetverlies
• Het verlangen naar suiker kan verminderen
Rijk aan omega 3 vetzuren
Je hoort tegenwoordig steeds meer over de gezondheidsvoordelen van visolie en omega 3 vetten wat één van de redenen is waarom lijnzaad, walnoten en chiazaad bekend zijn geworden vanwege hun ontstekingsremmende effecten.
Visolie bevat EPA en DHA en dit zijn twee omega 3 vetten die alleen worden verkregen uit dierlijk voedsel en die essentieel zijn voor een optimale gezondheid. Hoewel lijnzaad geen EPA of DHA bevat, bevatten ze wel het type omega 3 genaamd ALA dat enigszins anders in het lichaam werkt dan EPA en DHA.
Alfa-linoleenzuur is een n-3 meervoudig onverzadigd vetzuur dat in onderzoeken is gebleken om te helpen bij:
• Verbeteren van de bloedplaatjesfunctie
• Verminderen van de incidentie van coronaire hartziekten en hoge bloeddruk
• Verminderen van ontstekingen
• Bevorderen van een gezonde endotheelcelfunctie
• Beschermen van de arteriële functie
• Verminderen van hartritmestoornissen
ALA lijkt ook de normale ontwikkeling van baby’s en kinderen te helpen ondersteunen.
Helpt huid en haar gezond te houden
De voordelen van lijnzaad voor het haar zijn onder meer dat het glanzender, sterker en beter bestand wordt tegen beschadiging.
De ALA vetten in lijnzaad voeden de huid en het haar door belangrijke vetzuren en B-vitamines te leveren die droogheid en schilfering kunnen helpen verminderen.
Het kan ook de symptomen van acne, rosacea, dermatitis en eczeem helpen verbeteren. Hetzelfde geldt voor de gezondheid van de ogen omdat vlas het droge ogensyndroom kan helpen verminderen vanwege de smerende werking.
Lijnzaadolie is een andere goede optie voor je huid, nagels, ogen en haar omdat het een nog hogere concentratie aan gezonde vetten bevat. Dit zorgt ervoor dat het sterke therapeutische effecten heeft die een ontstoken huid kunnen behandelen. Als je een gezondere huid, haar en nagels wilt, overweeg dan om twee eetlepels lijnzaad toe te voegen aan je smoothie of een eetlepel lijnzaadolie aan je dagelijkse routine.
Glutenvrij
Het gebruik van vlas is een goede manier om gluten bevattende granen op natuurlijke wijze in recepten te vervangen. Granen die gluten bevatten kunnen voor veel mensen moeilijk verteerbaar zijn, maar vlas wordt meestal gemakkelijk gemetaboliseerd en werkt ook ontstekingsremmend.
Omdat vlas veel vloeistof kan opnemen en kan helpen bij het binden van ingrediënten die je gebruikt in kook en bakrecepten is het een goede keuze voor mensen die coeliakie of een glutengevoeligheid hebben.
Als glutenvrije bakmethode kun je lijnzaad samen met kokosmeel gebruiken in recepten om vocht toe te voegen, een gewenste textuur te vormen en wat gezonde vetten binnen te krijgen. Ze zijn ook een goed alternatief voor het binnenkrijgen van omega 3 vetten voor mensen met een visallergie.
Rijk aan antioxidanten
Eén van de grootste voordelen van gebroken lijnzaad is dat het boordevol antioxidanten zit en met name het type dat lignanen wordt genoemd. Lignanen zijn unieke vezel gerelateerde polyfenolen. Lignanen voorzien ons van antioxidanten die de schade door vrije radicalen helpen verminderen.
Dit is de reden waarom vlas anti-verouderings-, hormonale balancerende en cel regenererende effecten heeft.
Lignanen worden beschouwd als natuurlijke fyto-oestrogenen, of voedingsstoffen voor planten die enigszins vergelijkbaar zijn met het hormoon oestrogeen. Fyto-oestrogenen in lijnzaad kunnen het oestrogeenmetabolisme veranderen waardoor de oestrogeenactiviteit toeneemt of afneemt. Dit is afhankelijk van iemands hormonale status. Met andere woorden het heeft zowel oestrogene als anti-oestrogene eigenschappen.
Bij postmenopauzale vrouwen kunnen lignanen er bijvoorbeeld voor zorgen dat het lichaam minder actieve vormen van oestrogeen produceert, wat verband houdt met een verhoogde bescherming tegen tumorgroei.
Lignanen staan ook bekend om hun antivirale en antibacteriële eigenschappen. Daarom kan het regelmatig consumeren van gebroken lijnzaad het aantal of de ernst van verkoudheid en griep helpen verminderen.
Studies hebben ook laten zien dat polyfenolen de groei van probiotica in de darmen ondersteunen en ook kunnen helpen bij het elimineren van gist en candida in het lichaam.
Kan helpen de bloeddruk te reguleren
Er wordt aangenomen dat gebroken lijnzaad een krachtig cholesterol verlagend en bloeddrukverlagend voedingsmiddel is. Er is zelfs aangetoond dat het hartritmestoornissen helpt remmen.
Uit een rapport bleek dat gebroken lijnzaad kan leiden tot een aanzienlijke verlaging van hoge bloeddruk zowel systolisch als diastolisch. Uit hetzelfde onderzoek bleek dat het consumeren van gebroken lijnzaad gedurende meer dan twaalf weken een groter effect had dan het consumeren van minder dan twaalf weken.
Hoewel lijnzaadolie het gewenste effect op de diastolische bloeddruk kan hebben, had dit geen effect op de systolische bloeddruk. Lignan-extracten leken hierbij ook geen effect te hebben. Dus als je je richt op hoge bloeddruk dan kan gemalen lijnzaad de beste optie zijn.
Kan helpen bij gewichtsverlies
Een systematische review concludeerde dat gebroken lijnzaad een goede keuze is voor gewichtsbeheersing en vooral voor gewichtsvermindering bij mensen met overgewicht en obesitas. De resultaten suggereerden een aanzienlijke vermindering van het lichaamsgewicht en de tailleomtrek na suppletie met lijnzaad.
Omdat vlas vol gezonde vetten en vezels zit zorgt het ervoor dat je langer een voldaan gevoel hebt. Dit betekent dat je in totaal minder calorieën kunt eten, wat kan leiden tot gewichtsverlies.
De ALA-vetten kunnen ook helpen ontstekingen te verminderen en te helpen bij het hormonale evenwicht, wat gewichtsverlies in de weg zou kunnen staan. Een ontstoken lichaam heeft namelijk de neiging overtollig gewicht vast te houden. Het is daarnaast gebruikelijk dat je last krijgt van spijsverteringsproblemen zoals constipatie en een opgeblazen gevoel als je ongezond eet.
Ondersteuning van de spijsvertering
Eén van de best onderzochte voordelen van gebroken lijnzaad is het vermogen om de spijsvertering te bevorderen. De ALA in vlas kan namelijk ontstekingen helpen verminderen en de bekleding van het maag-darmkanaal beschermen.
Het is inmiddels aangetoond dat gebroken lijnzaad gunstig is voor mensen die lijden aan de ziekte van Crohn en andere spijsverteringsproblemen. Daarnaast bevordert het de gunstige darmflora, zelfs bij mensen met een normaal spijsverteringsstelsel.
De vezels in lijnzaad leveren voedsel voor vriendelijke bacteriën in je dikke darm die kunnen helpen afval uit je systeem te verwijderen.
Vlas bevat een zeer hoog gehalte aan oplosbare en onoplosbare vezels en dit betekent dat het zeer nuttig kan zijn voor het behouden van een normale stoelgang. Omdat het kan helpen de ontlasting op te stapelen en afval uit het maagdarmkanaal te spoelen vanwege de gelachtige kwaliteit, wordt gebroken lijnzaad beschouwd als één van de beste natuurlijke remedies tegen constipatie.
Helpt de symptomen van de menopauze en hormonale onevenwichtigheid te verminderen
Van lignanen is aangetoond dat ze positieve effecten hebben bij vrouwen in de menopauze. Gebroken lijnzaad kan in sommige gevallen zelfs worden gebruikt als alternatief voor hormoonsubstitutietherapie of als een aanvullende benadering om hormonen in evenwicht te brengen vanwege de oestrogene eigenschappen die lignanen hebben.
In één onderzoek onder 140 postmenopauzale vrouwen namen de symptomen van de menopauze af en nam de kwaliteit van leven toe bij vrouwen die een met lijnzaad aangevuld dieet volgden.
Vanwege het vermogen van vlas om oestrogeen in evenwicht te brengen kunnen lijnzaadjes het risico op het ontwikkelen van botontkalking verlagen. Het kan zelfs menstruerende vrouwen helpen door de regelmaat van de cyclus te helpen behouden zoals het bevorderen van de periode tussen ovulatie en menstruatie.
Helpt het cholesterol te verlagen en hyperlipidemie te behandelen
Vlas bevordert de gezondheid van het hart en de bloedvaten vanwege:
• Ontstekingsremmende werking
• Bloeddrukverlagende eigenschappen
• Cholesterolverlagende effecten
• Anti-oxidatieve capaciteit
• Lipiden modulerende eigenschappen
Uit een studie is onlangs gebleken dat het toevoegen van lijnzaad aan je eetpatroon op natuurlijke wijze het slechte cholesterol niveau kan verlagen door de hoeveelheid vet die via de stoelgang wordt uitgescheiden te verhogen.
Hoe komt het dat het zo’n cholesterolverlagend voedsel is?
Het oplosbare vezelgehalte van gebroken lijnzaad houdt vet en cholesterol vast in het spijsverteringsstelsel zodat het niet kan worden opgenomen. Oplosbare vlasvezels houden ook gal vast dat wordt gemaakt van cholesterol in de galblaas. De gal wordt vervolgens via het spijsverteringsstelsel uitgescheiden waardoor je lichaam wordt gedwongen meer gal aan te maken zodat het overtollige cholesterol in het bloed wordt verbruikt en daardoor het cholesterol wordt verlaagd.
Bij hyperlipidemie is er sprake van een abnormaal hoge concentratie vetten of lipiden in het bloed en het is één van de belangrijkste risicofactoren voor ischemische hartziekten. Studies laten zien dat lijnzaad deze lipiden aanzienlijk kan verlagen.
In een onderzoek werden 70 patiënten met hyperlipidemie in twee groepen verdeeld, waarbij de interventiegroep gedurende 40 dagen elke dag 30 gram rauw lijnzaadpoeder kreeg. Aan het einde van het onderzoek werden hun serumlipiden opnieuw gemeten.
De groep die het lijnzaadpoeder slikte zag hun serumlipiden afnemen oftewel hun slechte cholesterol niveaus verlaagd. Ze concludeerden dat lijnzaad kan worden beschouwd als een nuttig therapeutisch voedsel voor het verminderen van hyperlipidemie.
Kan het risico op kanker helpen verlagen
Als onderdeel van een gezond eetpatroon kunnen lijnzaadjes mogelijk bepaalde soorten kanker helpen voorkomen zoals borst-, prostaat-, eierstok- en darmkanker.
Om deze reden is vlas opgenomen in het Budwig-dieetprotocol wat een natuurlijke aanpak is om kanker te helpen voorkomen en behandelen. Het Budwig-dieetprotocol omvat het eten van ten minste één dagelijkse portie van een recept gemaakt met kwark of yoghurt, lijnzaad en lijnzaadolie. Om deze reden wordt het Budwig-dieet ook wel het vlasolie- en kwarkdieet of het lijnzaadoliedieet genoemd.
In een studie ontdekte men dat het consumeren van lijnzaad kan beschermen tegen borstkanker door de tumorgroei te verminderen. Bepaalde onderzoeken tonen ook aan dat vrouwen een verminderd risico op het ontwikkelen van borstkanker ervaren als ze grotere hoeveelheden voedingsvezels, lignanen, carotenoïde antioxidanten, stigmasterol, groenten en gevogelte consumeren. Dit heeft ertoe geleid dat sommige deskundigen vooral plantaardige diëten aanbevelen om de risico’s op hormoon gerelateerde kankers te verminderen.
De lignanen die in lijnzaad worden aangetroffen kunnen door darmbacteriën worden omgezet in enterolacton en enterodiol wat een soort oestrogenen zijn waarvan wordt aangenomen dat dit de manier is waarop vlas op natuurlijke wijze helpt de hormonen in evenwicht te brengen. Evenwichtige hormonen kunnen de incidentie van borstkanker en andere problemen bij vrouwen helpen verminderen.
Op dit moment moet er nog wel meer onderzoek worden gedaan om te kijken hoe het goed in de praktijk kan worden toegepast.
Kan diabetes helpen beheersen
Gebroken lijnzaad staat bekend om zijn positieve effecten op de bloedsuikerspiegel waardoor het een potentieel nuttig hulpmiddel is voor mensen die vatbaar zijn voor diabetes. Toen diabetespatiënten een maand lang dagelijks een eetlepel gemalen vlas slikten, ervoeren ze een aanzienlijke daling van de nuchtere bloedsuikerspiegel, triglyceriden, cholesterol en A1C-niveau.
Gebroken lijnzaad kan ook de insulinegevoeligheid verbeteren bij mensen met glucose-intolerantie of mensen met diabetes type 2. Na twaalf weken vlassuppletie vond één onderzoek namelijk een kleine maar aanzienlijke daling van de insulineresistentie.
