foliumzuur tekort
Expert: Jaap Gerrijts | 22 mei 2022 | Bijgewerkt: 30 maart 2023 | Leestijd: 8 minuten

Foliumzuur tekort

Foliumzuur tekort. Foliumzuur wordt ook wel vitamine B11 genoemd. Het zit vooral in groenten en volkorenproducten. Foliumzuur is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor de werking van je zenuwen. Bovendien is het zeer belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstel van de ongeboren baby.

Hoe herken je foliumzuur tekort? En wat zijn de mogelijke oorzaken? In dit artikel benoemen we ze allemaal voor je. Lees je mee?!

Wat is foliumzuur

Foliumzuur is een essentiele vitamine B11 die betrokken is bij vele processen in je lichaam. Het is een in water oplosbare synthetische vitamine uit het vitamine B-complex. In 1941 werd de stof voor het eerst geisoleerd uit spinaziebladeren door Herschel K. Mitchel die het de naam foliumzuur gaf. 

Je vindt het vaak in kleine doseringen in multivitamine en vrouwen gebruiken het vaak voordat ze zwanger worden en in de eerste 12 weken van de zwangerschap. Foliumzuur wordt in je lichaam omgezet in folaat. Het wordt via je maag door je dunne darm getransporteerd waar het vervolgens opgenomen wordt. 

Foliumzuur wordt daarom ook wel een pro-drug genoemd omdat er eerst metabolisme moet plaats vinden wat zorgt voor een omzetting naar de actieve werkzame stof.

Onder invloed van dihydrofoliumzuurreductase wordt foliumzuur omgezet in het actieve tetrahydrofoliumzuur. Je lichaam slaat foliumzuur voornamelijk op in je lever. De stof staat in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de World Health Organisation. 

Foliumzuur tekort oorzaak

Door normaal en gevarieerd te eten krijg je normaal gesproken genoeg foliumzuur binnen. De grootste oorzaak van een tekort aan foliumzuur is door te weinig binnen krijgen via je voeding. Dit kan allerlei redenen hebben zoals eenzijdig eten, eetstoornis of een verminderde opname via je maag en darmen. In een aantal gevallen is daarom extra suppletie van deze belangrijke vitamine nodig.

Wat kan de reden van een foliumzuur tekort zijn?

 

1) Verminderde inname via de voeding

Alcoholisme

In sommige gevallen wordt er preventief extra foliumzuur genomen door mensen die veel alcohol gebruiken. Doordat mensen die veel alcohol nuttigen vaak heel weinig eten is de kans groot dat ze een tekort oplopen aan foliumzuur. Veel alcohol drinken kan er ook voor zorgen dat je maag-darmslijmvlies chronisch ontstoken kan raken en dit zorgt voor een slechte opname. 

Wanneer je veel alcohol consumeert dan verbruik je ook nog eens een meer vitamine B waar foliumzuur er één van is. Er is ook een grote kans dat je een tekort oploopt aan vitamine A, B1, D, E en K. Dit zelfde geld voor de mineralen magnesium en ijzer.

Middelengebruik

Net zoals bij alcohol kan bij het gebruik van drugs het foliumzuur gehalte in je lichaam afnemen. Dit komt omdat je extra veel gebruikt en het niet voldoende aanvult met gezond eten. De kans bestaat dat je bij langdurig gebruik van verdovende middelen een tekort kunt krijgen aan verschillende B-vitamines, C, D, E, calcium en magnesium.

Ouderdom

Foliumzuur tekort bij ouderen komt meestal omdat je kleinere porties eet waardoor je minder folaat binnen krijgt. Ook gebruiken ouderen vaak medicijnen wat de opname van foliumzuur kan verstoren. Als laatste zie je ook dat ouderen minder goed voedingsstoffen uit hun eten kunnen opnemen wat ook een reden van een tekort kan zijn.

Slechte inname door bijvoorbeeld een eetstoornis 

Verschillende eetstoornissen zoals Anorexia Nervosa en Boulimia Nervosa zorgen ervoor dat je lichaam niet voldoende voedingsstoffen uit je eten kan opnemen. Mocht je hier mee te maken hebben zorg er dan voor dat je zo snel mogelijk hulp in schakelt. Je lichaam takelt namelijk steeds verder af en het kan onomkeerbare schade aan je lichaam veroorzaken.

Biologische diëten waar geen extra foliumzuur aan is toegevoegd

Mocht je een streng dieet volgen waar je niet veel eet en ook weinig volkoren producten nuttigt dan kan het voorkomen dat je een foliumzuur tekort oploopt. In dagelijks eten zoals cornflakes en andere volkoren producten wordt namelijk extra foliumzuur aan toegevoegd. Mensen die al een hogere inname nodig zijn en ook nog eens een streng dieet volgen kunnen hierdoor een tekort oplopen. 

 

2) Foliumzuur tekort darmen

Coeliakie

Wanneer het slijmvlies van je dunne darm beschadigt raakt door gluten dan zijn je darmvlokken ook beschadigt of ze ontbreken. Dit zorgtr ervoor dat je darm niet goed voedingsstoffen kan opnemen. Dit zorgt voor een tekort aan verschillende vitamines en mineralen waar foliumzuur er één van is.

Tropische spruw

Tropische spruw wordt ook wel Indische spruw genoemd en het veroorzaakt een vervelende chronische diarree. Deze aandoening zorgt voor een gebrekkige opname aan vitamines en mineralen. Hierbij heb je de meeste kans op een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur.

Ziekte van Crohn

Wanneer je de Ziekte van Crohn hebt dan is je dunne darm ontstoken. Juist in je dunnen darm neemt je lichaam foliumzuur op en je loopt daarom de kans dat de opname sterk vermindert is door deze ontsteking. Een tekort kan ook ontstaan bij vitamine A, B12, D, K en calcium, magnesium en ijzer.

Korte darm syndroom

Het korte darm syndroom zorgt er voor dat je dunnen darm voor een deel niet aanwezig is of hij werkt niet goed. Hierdoor kan je niet goed voedingsstoffen opnemen en hierdoor ontstaan allerlei tekorten. Ook een foliumzuur tekort komt regelmatig voor bij mensen met het korte darm syndroom.

 

3) Verhoogd verbruik

Zwangerschap

Wist je dat een vrouw tijdens de zwangerschap tot 30% meer rode bloedcellen aanmaakt?Doordat je extra veel foliumzuur verbruikt tijdens je zwangerschap bestaat er de kans dat je een tekort aan deze vitamine kunt oplopen.

Foliumzuur is enorm belangrijk om een open ruggetje te voorkomen bij baby’s. De eerste twaalf weken wordt de neurale buis gevormd en bij een tekort aan foliumzuur bestaat er een kans dat dit niet goed sluit waardoor er een open ruggetje ontstaat.

Als je van plan bent om zwanger te worden dan is het belangrijk om alvast extra foliumzuur te nemen en dit doe je tot gemidddeld 12 weken in je zwangerschap. Hiermee voorkom je complicaties en heb je meer kans op een gezond kind.

 

Hemodialyse

Bij een hemodialyse worden er wateroplosbare vitamines voor een gedeelte uitgefilterd. Daarom is het belangrijk om standaard extra vitamines tot je te nemen als nierpatient.

Vitamines die je extra nodig bent bij een hemodialyse zijn:

Vitamines B1, B2, B5, B6, B8, B11 (foliumzuur), B12, C, D, E en K. 

Hemolytische aandoeningen

Bij hemolytische aandoeningen worden je rode bloedcellen sneller afgebroken dan normaal. Dit komt omdat je lichaam antistoffen tegen je eigen rode bloedcellen maakt. Hierdoor heb je kans op bloedarmoede. Foliumzuur is erg belangrijk bij het aanmaken van rode bloedcellen en daarom heb je bij hemolytische aandoeningen een extra grote behoefte aan deze vitamine. 

De kans is ook aanwezig dat je vitamine B12 voorraad verkleint en deze ook moet aanvullen. Om hier zeker van te zijn is er een bloedonderzoek nodig. 

Bij een vorm van bloedarmoede genaamd megaloblastaire anemie waarbij je te grote rode bloedcellen hebt wordt extra foliumzuur voorgeschreven door de arts. 

Wanneer je twijfelt of je een tekort hebt aan foliumzuur dan kun je het beste een methylmalonzuurtest doen. Kijk niet naar het homocysteïne niveau omdat deze bij een vitamine B12 en een foliumzuur tekort altijd een hoog level aangeeft.

 

Exfoliatieve huidziekten

Bij exfoliatieve huidziekten zoals exfoliatieve dermatitis is gebleken dat deze mensen vaak een tekort aan foliumzuur en andere vitamines B hebben. Extra supplementatie helpt de huidvorming bevorderen. Ook extra natuurlijk vitamine C is belangrijk bij deze aandoeningen om zwellingen en ontstekingen te verminderen.

 

4) Verstoord metabolisme door medicijngebruik 

Bij medicijngebruik van foliumzuur-antagonisten zoals methotrexaat kan het nodig zijn om extra foliumzuur tot je te nemen.

Methotrexaat wordt gebruikt door mensen met reumatoïde artritis en hierbij wordt altijd extra foliumzuur voorgeschreven.

Verschillende medicijnen kunnen de foliumzuur stofwisseling beinvloeden waardoor je lichaam de vitamine niet goed kan opnemen en omzetten in de actieve vorm. 

Zo slikt ruim 40% van alle Nederlandse vrouwen tot 49 jaar de anticonceptiepil. Uit onderzoek is gebleken dat het slikken van deze pil kan leiden tot een tekort aan foliumzuur en magnesium. Als je last hebt van klachten laat je arts dan onderzoeken of je een tekort hebt en vul deze dan aan.

Voorbeelden van medicijnen die de opname van foliumzuur verminderen, uitscheiding er van verhogen of zorgen voor een verhoogde behoefte.

trimethoprim

methotrexaat

fenytoïne

pyrimethamine

carbamazepine

valproaat

sulfasalazine

hormonale anticonceptiepil

Foliumzuur tekort symptomen

Een tekort aan foliumzuur heb je niet altijd direct door omdat de symptomen soms heel algemeen zijn. Een gebrek geeft snel klachten op plekken waar je cellen zich snel delen. In je maag, darmen, bloed en mond zul je daarom vaak als eerste last krijgen van klachten. 

Bekende symptomen van een tekort zijn:

Vermoeidheid en depressie

Een tekort aan folium kan bijdragen aan vermoeidheid en depressie. Vaak denkt men niet aan foliumzuur en loopt men lang rond met deze klachten.

Eetlust

Door verschillende processen in je lichaam kan je bij een tekort last krijgen van verminderde eetlust. Je hebt dan vaak geen trek en hierdoor krijg je minder energie en verliest gewicht.

Diarree

Je maag en darmen raken verstoord bij een tekort aan foliumzuur en je kunt dit merken door diarree die lang aanhoud.

Mondzweren

Een bekende klacht bij foliumzuur tekort zijn aften. Deze onstaan ook bij een tekort aan vitamine B12, C en ijzer. Laast daarom door je arts onderzoeken aan welke stoffen je een tekort kunt hebben

Prikkelbaarheid

Veel mensen zijn prikkelbaar door de grote hoeveelheid stress waar ze soms mee te maken hebben. Hierdoor valt het niet snel op dat een foliumzuur tekort de oorzaak kan zijn. Als je lang door blijft lopen met deze klachten dan kan het probleem steeds groter worden en de kans op een depressie is dan groter.

Andere symptomen die voor kunnen komen bij een foliumzuur tekort zijn:

Milde geelzucht

Milde geelzucht komt af en toe voor bij mensen met een tekrot aan foliumzuur. Raadpleeg je arts als je hier last van hebt zodat je lever niet kan worden aangetast.

Hogere gevoeligheid voor infecties

Je immuunsysteem werkt minder goed bij een tekort en daarom ben je sneller en langer ziek. Je lichaam heeft meer moeite om infecties en ziektekiemen te bestrijden en hierdoor loop je een groter risico om ziek te worden.

Neurologische symptomen

Als je last hebt van neurologische klachten dan kan je ook last hebben van een vitamine B12 tekort. Zorg er daarom voor dat je bloedwaardes worden gemeten zodat je zeker weet wat het tekort in je lichaam precies is.

Cognitieve achteruitgang

De vitamines B6, B12 en foliumzuur (B11) zijn betrokken bij het aminozuur homocysteïne. Foliumzuur is enorm belangrijk om homocysteïne in je cellen om te zetten in andere stofjes. Als je een tekort hebt aan foliumzuur dan is de kans op een verhoogde hoeveelheid homocysteïne aanwezig wat er voor kan zorgen dat je cognitieve werkzaamheid achteruitgaat.

 

”Foliumzuur zit niet in voeding”

Waar zit foliumzuur in?

Je lichaam is afhankelijk van voeding om deze vitamine binnen te krijgen omdat je het zelf niet aan kunt maken. Foliumzuur is synthetisch en zit daarom niet in natuurlijke voeding. Het kan alleen maar gemaakt worden door de mens. In producten zoals cornflakes en andere graanproducten zit extra veel foliumzuur toegevoegd.

De meeste mensen krijgen hun natuurlijke foliumzuur gewoon binnen via de voeding. Wanneer er een tekort ontstaat dan wordt er meestal de synthetische vorm foliumzuur voorgeschreven.

De natuurlijke vorm van foliumzuur heet folaat. Folaat is een afkorting van 5-methyltetrahydrofolaat wat men ook wel methylfolaat noemt. 

Foliumzuur is de kunstmatige vorm van methylfolaat en deze moet eerst in je lichaam omgezet worden in de actieve vorm. Methylfolaat komt van nature voor in verse groente, peulvruchten, noten, volkoren producten, fruit en leverproducten.

Bladgroentes zoals boerenkool, spinazie en rucola zit vol methylfolaat. Ook in brocolli, spruitjes, rode bieten, andijvie, sla en lever komt het veel voor. Verschillende soorten fruit bevatten folaat zoals: kiwi, citrusvruchten, meloen en aardbeien. Het zit in mindere mate in vlees en melkproducten.

Wanneer je veelzijdig en gezond eet en geen problemen met de opname van voeding hebt dan krijg je normaal gesproken genoeg methylfolaat binnen.

 

“Je hebt gemiddeld 400 microgram per dag nodig”

Hoeveel foliumzuur per dag?

Je lichaam kan zelf geen foliumzuur aanmaken en slaat de stof enkele weken tot maximaal 6 maanden op in je lichaam. Omdat je lichaam het zelf niet aan kan maken is het van belang dat je het binnen krijgt via je dagelijkse voeding. Wanneer dit niet goed lukt dan kun je overwegen om het extra te supplementeren.

Volwassenen wordt aangeraden om 400 microgram foliumzuur per dag te nemen. 

Vrouwen hebben baat bij extra foliumzuur vanaf 4 weken voor conceptie tot 10 weken zwangerschap. Dit gebeurt ter voorkoming van een open ruggetje.

Zwangere vrouwen rondom conceptie wordt aangeraden om 400 tot 600 microgram per dag te gebruiken.

Leeftijd                     microgram per dag

1-3 jaar                       150

4-8                             200

9-13                           300

13 jaar en ouder      400

 

Als je extra foliumzuur wilt gebruiken dan is het belangrijk om voor de actieve vorm kiezen en niet voor kunstmatig foliumzuur.

Nou produceert niet iedereen het enzym om kunstmatige foliumzuur om te zetten in actief methylfolaat. De reden hiervan is dat men een tekort heeft aan methylfolaat. Daarom is het belangrijk om de juiste foliumzuur uit te kiezen wanneer je het als supplement gebruikt.

Op de verpakking staat altijd aangegeven welke bestandsdelen erin zitten. Wanneer je foliumzuur gaat kopen kijk dan naar de volgende termen:

(L)Methylfolate

Methylfolaat

5-MTHF

5-Methylfolate

5-Methyltetrahydrofolate

 

Deze zijn actieve vormen die het beste door je lichaam kunnen worden opgenomen.

Pas op met het eten van verschillende ontbijtgranen zoals cornflakes omdat deze de opname van natuurlijk foliumzuur kan belemmeren.

Als je overgevoelig bent voor foliumzuur dan kan dit voor koorts, jeuk, galbulten en huiduitslag zorgen. Je kunt ook last krijgen van een opgezette buik, misselijkheid, verminderde eetlust en winderigheid. 

Mocht je hier last van krijgen neem dan contact op met je huisarts.

Wil je extra foliumzuur wilt gebruiken omdat je denkt een tekort te hebben? Neem dan eerst contact op met je huisarts. Die kan je waardes testen en advies geven wat te doen.

  

”Je cellen, DNA, bloed, zenuwen en hersenen hebben er veel baat bij”

Waar is foliumzuur goed voor?

Foliumzuur heeft verschillende functies in je lichaam. Zonder voldoende foliumzuur raken verschillende processen uit balans en kun je hier ziek van worden.

Zenuwen

De stof is betrokken bij de werking van je zenuwen. Bij een ongeboren baby is het nauw betrokken bij de vorming van het zenuwstelsel. Het zorgt voor de juiste ontwikkeling van het zenuwstelsel en voorkomt dat je baby geboren wordt met een open ruggetje.

Bloedcellen

Foliumzuur zorgt voor de aanmaak en gezondheid van rode bloedcellen. 

Daarnaast is het nauw betrokken bij de synthese van nucleïnezuren en aminozuren die van belang zijn in dit proces.

Het is een belangrijke vitamine die zorgt voor de verbinding van rode bloedcellen.

Samen met vitamine C en vitamine B12 zorgt het voor de vorming van hemoglobine.

DNA

Foliumzuur is noodzakelijk voor de verbinding van DNA en RNA. Het zorgt voor de vorming van bouwstenen van je DNA. Indirect is folaat betrokken bij de synthese van transfer RNA.

Neurotransmitters

Bij het omzetten van dopamine naar noradrenaline en adrenaline zijn mangaan, magnesium, vitamine B5, B12 en folaat nodig. Zonder deze stoffen loopt dit proces niet goed.

Aminozuren

Aminozuren zijn onder andere verantwoordelijk voor de opslag van vitamines, mineralen, eiwitten, vetten, water en koolhydraten. Foliumzuur is nauw betrokken bij het proces om aminozuren te maken.

Weerstand

De stof speelt ook een rol bij je weerstand tegen stress. Het is daarmee belangrijk voor je immuunsysteem. Wanneer je een tekort hebt aan foliumzuur in je lichaam dan ben je sneller vatbaar voor infectieziektes.

Energie

Foliumzuur is betrokken bij je energiehuishouding.

Hersenen

Het helpt je goed te kunnen concentreren en je geheugen scherp te houden. Daarnaast helpt het je gemoedstoestand en kan ondersteunend werken bij een depressie

Cellen

Foliumzuur is betrokken bij het goed verlopen van de celdeling in je lichaam. Hiermee speelt de stof een belanhrijke rol voor groei en weefselvorming.

Tot slot

Foliumzuur tekort stond centraal in dit artikel. Denk je dat jij voldoende foliumzuur binnen krijgt omdat je altijd gevarieerd eet? Of loop jij, na het lezen van dit artikel, extra risico op foliumzuur tekort? En als je een anticonceptie-pil slikt denk je dan ook aan magnesium en foliumzuur? Wij vinden het fijn als je een reactie achterlaat onderaan deze pagina.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen op social media. Dit kan doormiddel van de social media knoppen. We zijn je zeer erkentelijk!

Anderen lezen ook

Bronnen:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *